مطالعات تطبیقی در منطق
جهت عقدالوضع در منطق موجهات از دیدگاه فارابی و ابن‌سینا

علیرضا قدردان؛ محمد کریمی لاسکی

دوره 14، شماره 2 ، بهمن 1402

https://doi.org/10.30465/lsj.2024.45625.1441

چکیده
  بنابر ادعای فخر رازی و طوسی، جهت عقد الوضع در نگاه فارابی امکان و در نگاه ابن سینا فعلیت است. آنها پس از این انتساب، دیدگاه فارابی را نادرست و دیدگاه ابن سینا را تایید میکنند. اگرچه فارابی اشاره مستقیمی به جهت عقد الوضع ندارد ولی از مجموع عبارات او عقدالوضع به لفظ مفرد کلّی در ناحیه موضوعِ قضایای محصوره تعریف میشود. درواقع، در این نگاه ...  بیشتر

منطق فلسفی
راسل و موجهات

فرشته نباتی

دوره 14، شماره 1 ، تیر 1402، ، صفحه 205-230

https://doi.org/10.30465/lsj.2023.45258.1436

چکیده
  امروزه منطق موجهات یکی از حوزه‌های مهم منطق است ولی در ابتدای ظهور منطق جدید، به این شاخه منطقی توجه چندانی وجود نداشت و حتی پایه‌گذاران منطق جدید ازجمله راسل موضعی ضد موجهاتی داشتند. یکی از عواملی که راسل را به اتخاذ چنین موضعی سوق داد این اعتقاد بود که منطق، تابع‌ارزشی و مصداقی است و این چیزی است که ورود موجهات آن را از میان برمی‌دارد.البته ...  بیشتر

تصور گزاره ای و توجیه باورهای وجهی

مسعود ضیاء علی نسب پور

دوره 9، شماره 2 ، مهر 1397، ، صفحه 41-61

چکیده
  در این مقاله مدل توجیهی را که گیرسون در مقاله «تخیل­پذیری و توجیهِ وجهیِ الغاءپذیر» (2005) برای توجیهِ باورهای وجهی ارائه می­کند بررسی می­کنم. مدل توجیه پیشنهادی گیرسون مبتنی بر تخیل­پذیری است. گیرسون تخیل­پذیری را بر اساسِ تصور تحلیل می­کند. گیرسون با پذیرشِ شباهت­هایِ برخی از مولفه­های شرح­اش با مدل یبلو (1993)، ...  بیشتر

شاه‌برهان؛ پشتوانة موجهات دئودوروس

فرشته نباتی

دوره 5، شماره 1 ، فروردین 1393، ، صفحه 121-140

چکیده
  دئودوروس از منطق‌‌دانان به‌نام مگاری است. تعاریف خاص او از مفاهیم موجه (ضرورت، امتناع، و امکان) تعاریفی زمانی و متناسب با موضع دترمینیستی اوست. از میان تعاریف موجهاتی دئودوروس، آن‌چه بیش از همه مورد بحث قرار گرفته تعریف امکان است. دئودوروس می‌گوید ممکن آن چیزی است که هست یا خواهد بود به عبارت دیگر هیچ ممکنی نیست که هرگز محقق نشود. ...  بیشتر

«هر تناقضی محال است» به چه معناست؟

رحمان شریف‌زاده؛ سید‌محمد‌علی حجتی

دوره 1، شماره 1 ، فروردین 1389، ، صفحه 83-91

چکیده
  اصل عدم تناقض، قاطعانه ادعا می‌کند که هر تناقضی محال است. در این نوشته، با تحلیل مفاهیمی چون «تناقض» و «عدم تناقض» و ارتباط این مفاهیم با عامل معرفتی (انسان)، نشان خواهیم داد که ادعای مذکور، حداکثر می‌تواند به این معنی باشد که انسان‌های فعلی نمی‌توانند تناقضی را توجیه کنند. اگر این تحلیل، درست باشد، اصل عدم تناقض، ...  بیشتر