منطق فلسفی
نقدی بر مقاله «پارادوکس امتناع تناقض: گزارش و گشایش»

جواد عظیمی دستگردی

دوره 14، شماره 2 ، بهمن 1402

https://doi.org/10.30465/lsj.2023.45153.1434

چکیده
  در مقاله‌ای با عنوان «پارادوکس امتناع تناقض: گزارش و گشایش»، مهدی عظیمی کلامی از ملاصدرا در پاسخ به پارادوکس امتناع تناقض ذکر می کند و بیان می کند که ملاصدرا با فرض اینکه «اجتماع نقیضان» موضوع و «ممتنع» محمول است، اجتماع نقیضان موجود را به حمل اولی و اجتماع نقیضانِ ممتنع را به حمل شایع اخذ کرده و به این نحو پارادوکس ...  بیشتر

منطق فلسفی
صوری‌سازی مراتب حجیت شرعی با استفاده از شرطی‌های غیرکلاسیک

فاطمه سادات نبوی؛ حسین کامکار؛ زینت آیت‌اللهی؛ علیرضا شهبازی

دوره 14، شماره 2 ، بهمن 1402

https://doi.org/10.30465/lsj.2024.47195.1453

چکیده
  در فرایند نمادین‌سازی استدلال‌های فقهی با ادله‌ای مواجهیم که به لحاظ حجیت و اعتبار در مراتب گوناگونی قرار دارند. دو دسته مهم از این دلایل امارات و اصول عملیه هستند، که در نهاد شریعت حجت به شمار می‌روند و دارای اعتبارند. این دو دسته دلیل، هرچند هر دو دلیل شرعی به شمار می‌روند و می‌توانند مقدمه استنباط احکام توصیفی و یا تکلیفی درون ...  بیشتر

منطق فلسفی
بررسی انتقادی یک نقد در بارة نظام غیرتابع‌ارزشی منطق پایة گزاره‌ها؛ آیا تز ارسطو و تز بوئتیوس اثبات می‌شود؟

مرتضی حاجی حسینی؛ حمیده بهمن پور

دوره 14، شماره 2 ، بهمن 1402

https://doi.org/10.30465/lsj.2024.47380.1455

چکیده
  در منطق کلاسیک گزاره‌ها از جملة «اگر P آنگاه Q» نمی‌توان نتیجه گرفت که «چنین نیست که اگر P آنگاه ∼Q». این استدلال که شرطی وابستة آن به تز بوئتیوس معروف است، شواهد موافق فراوانی در حوزة روابط علّی، معنایی و صوری (منطقی) دارد. عبارت «چنین نیست که اگرP آنگاه ∼P» هم که به تز ارسطو معروف است و شواهد موافق فراوانی در حوزة روابط ...  بیشتر

منطق فلسفی
نقدی بر دیدگاه‌های خاص نبوی در مبانی منطق فلسفی

مهدی اسدی

دوره 14، شماره 2 ، بهمن 1402

https://doi.org/10.30465/lsj.2024.46505.1448

چکیده
  از آن‌جا که مبانی منطق فلسفی، نوشته‌ی دکتر لطف‌الله نبوی، نخستین کتاب فارسی در زمینه‌ی دشوار منطق فلسفی است، علی‌القاعده بی‌اشکال نیست. از این‌رو در این مقاله کوشیده‌ایم تا به نقد دیدگاه‌های خاص خود نگارنده در این کتاب بپردازیم. برای نمونه، او در فصل منطق زمان – با کوتاهی‌کردن در تفکیک ضرورت ازلی و ذاتی و تقسیم ضرورت ذاتی ...  بیشتر

منطق فلسفی
راسل و موجهات

فرشته نباتی

دوره 14، شماره 1 ، تیر 1402، ، صفحه 205-230

https://doi.org/10.30465/lsj.2023.45258.1436

چکیده
  امروزه منطق موجهات یکی از حوزه‌های مهم منطق است ولی در ابتدای ظهور منطق جدید، به این شاخه منطقی توجه چندانی وجود نداشت و حتی پایه‌گذاران منطق جدید ازجمله راسل موضعی ضد موجهاتی داشتند. یکی از عواملی که راسل را به اتخاذ چنین موضعی سوق داد این اعتقاد بود که منطق، تابع‌ارزشی و مصداقی است و این چیزی است که ورود موجهات آن را از میان برمی‌دارد.البته ...  بیشتر

منطق فلسفی
منطق فازی در قرآن: خلط مستنبط و منصوص

محمود زراعت پیشه

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 15-38

چکیده
  علی وحیدیان کامیاد در مقاله ای با عنوان «روش شناسی کاربرد منطق فازی در بینش اسلامی» مدعی است که منطق فازی بخشی از منطق والای قرآن است. این ادعا از سوی برخی از محققان نیز مورد تأیید قرار گرفته است. این در حالی است که به نظر می رسد شواهد ارائه شده در باب این ادعا، شواهدی ناقص اند و لازم می نماید تا اصل ادعا مجدداً مورد کنکاش قرار گیرد. ...  بیشتر

منطق فلسفی
بازتعریف مادی و مجرد با استفاده از منطق فازی

محمد فروغی؛ هادی وکیلی؛ اعظم قاسمی

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 87-108

چکیده
  بیشتر تعاریف ارائه شده برای مادی و مجرد به گونه­ای هستند که ابتدا امر مادی تعریف می­گردد سپس امر مجرد به گونه سلبی (سلب ماده، خواص ماده یا وابستگی به ماده) تعریف می شود: مجرد آن چیزی است که مادی نیست. ایراد وارد به اینگونه تعاریف سلبی این است که دیگر نمی­توان بین شی اول و سلب آن شی، حدواسط و شی سومی تعریف کرد. لذا بر اساس این گونه تعاریف ...  بیشتر

فلسفه زبان (با گرایش منطق)
مفهوم بازنمایی در نظریۀ «زیست‌معنایی» میلیکان

حامد باستین؛ سید محمدعلی حجتی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 1-28

چکیده
  میلیکان در پاسخ به مسئلۀ پاتنم دربارۀ عدم تعین مصداقی واژه‌های زبانی این موضوع را مطرح می‌کند که اگر تعریف جدیدی از بازنمایی مبتنی بر شواهد زیستی و به‌ویژه اصل انتخاب طبیعی ارائه کنیم، آیا مسئلۀ پاتنم هم‌چنان موضوعیت خواهد داشت. پاسخ میلیکان به این سؤال منفی است. او معتقد است که سؤال باید این‌گونه مطرح شود که چه چیزی رابطه‌ای خاص ...  بیشتر

فلسفه تحلیلی (با گرایش منطق)
ماینونگی‌گرایی وجهیِ ضدواقع‌گرا: اشیای ناکامل

بهنام ذوالقدر؛ داود حسینی

دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1395، ، صفحه 31-40

چکیده
  بر اساس ماینونگی‌‌گرایی وجهی هر آن‌چه می‌‌توان به آن التفات داشت یک شیء است، حتی اگر وجود نداشته باشد. نیز، وجود صفتی معمولی هم‌چون دیگر صفات است. بسته به این‌که شیئیت یک شیء مبتنی بر اعمال، رفتار و افکار یک عامل شناختی باشد یا نه، دو رویکرد متفاوت در ماینونگی‌‌گراییِ وجهی خواهیم داشت: 1. رویکرد واقع‌گرایانه که طبق آن اشیای ناموجود، ...  بیشتر