1دانشیار گروه فلسفه و حکمت، دانشگاه تربیت مدرس (نویسندة مسئول)
2دکترای فلسفه (منطق)، دانشگاه تربیت مدرس
3دانشیار گروه فلسفه و حکمت، دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
مطابق قاعده‌ای در منطق ابن‌سینا، میان هر دو قضیة شرطی لزومی که کمیت یکسان، کیفیت متفاوت، مقدم یکسان و تالی نقیض هم دارند، تلازم برقرار است. این قاعده توسط ابن‌سینا معرفی و برای آن استدلال شده است. پس از وی، این قاعده مورد نقد منطق‌دانان سینوی قرار گرفت. خونجی با مثال‌هایی از زبان طبیعی، پیش‌فرض‌های اثبات ابن‌سینا را زیر سؤال برده است. پس از خونجی، بعضی از منطق‌دانان سینوی مانند نصیر‌الدین طوسی، قطب‌الدین رازی و قطب‌الدین شیرازی، تلاش کردند با ارائة صورت‌بندی‌های دقیق‌تری از استدلال ابن‌سینا و یا دفاع از پیش‌فرض‌های او به نقدهای خونجی پاسخ دهند. در مقالة حاضر پس از معرفی و صورت‌بندی دقیق استدلال‌های دو طرف، نشان خواهیم داد که پاسخ‌هایی که به نقد خونجی داده شده، برای اثبات قاعدة مورد بحث کافی نیستند و همچنان قبول این قاعده نیازمند استدلال‌های دیگری است.
Mohammad Ali Hodjati1؛ Ali Reza Darabi2؛ Lotfollah Nabavi3
1Associate Professor of Philosophy Department, Tarbiat Modares University
2Ph.D in Philosophy (Logic), Tarbiat Modares University
3Associate Professor of Philosophy Department
چکیده [English]
According to a rule in Avicenna's logic, there exists cohesion between any two necessary hypothetic propositions with identical quantity, different quality, identical antecedent, and denial of the consequent. The rule is introduced and has been argued for, by Avecinna. After him, this rule is criticized by Avicennian logicians. Khunaji questioned Avecinna’s pre-assumptions of this proof by examples of natural language. After Khunaji, some logicians like Nasir al-Din Tusi, Qutb al-Din al-Razi, and Qutb al-Din al-Shirazi tried to answer Khunaji’s critiques by presenting some better formalizations of Avecinna’s arguments or defending his pre-assumptions. In this paper, after introducing the arguments of both sides together with their detailed formalizations, it is concluded that the answers to Khunaji’s critiques are not enough to prove the aforementioned rule, and accepting this rule still requires new arguments.
ابتدای صفحه