نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانش اموخته سطح سه حوزه علمیه امام خمینی، ایران، تهران.

چکیده

علامه طباطبایی، حمل را به یک اتحاد وجودی میان موضوع و محمول تعریف می‌کند. سپس در تقسیم حمل، حمل را به حمل اولی ذاتی، حمل شایع صناعی و حمل حقیقت و رقیقت تقسیم کرده است. در حمل اولی یک «ذات بر خودش» حمل میگردد، در حمل شایع یک «عرض بر معروض» حمل میگردد و در حمل حقیقت و رقیقت یک «معلول بر علت خود» حمل می‌شود. با تاملی در مبحث ویژگی‌ها در متافیزیک تحلیلی و ارتباط آن با مبانی فلسفی علامه طباطبایی، یک تعارض جدی(P3)میان متافیزیکِ حمل شایع و متافزیکِ حمل حقیقت و رقیقت مستقر می‌گردد. با ارائه راهحلی( S1) مبتنی بر عمل کردن حمل شایع در بستر نومینالیزم، تعارض (P3) حل می‌شود، لکن تعارض دیگری (P4) پدید می‌آید. در نهایت برای حل تعارض دوم (P4)، با استفاده از راه حل دیگری (S3) باید تعریف حمل تغییر کند. با ضمیمه شدن این دو راه حل به تعریف علامه طباطبایی از حمل، می‌توان از فروپاشی تقسیم ایشان از حمل جلوگیری کرد. در این مقاله برای حفظ ساختار تقسیم علامه طباطبایی از حمل، تعریف آن را تغییر داده ام. تعریف ایشان از حمل عبارت است از «اتحاد وجودی میان موضوع و محمول به طوری که موضوعْ یک «وجود فی نفسه» و محمولْ یک «وجود فی نفسه لغیره» است». طبق تعریف ایشان اقسام حمل در دو بستر متافیزیکی متفاوت و ناسازگار عمل می-کنند. در نتیجه برای حفظ ساختار تقسیم ایشان باید قید «فی نفسه» از وجود محمول در تعریف حمل حذف گردد، تا تمام اقسام حمل در بستر متافیزیکی واحدی (نومینالیزم) عمل کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Allamah Tabataba'i's division of predication: A Critical Look

نویسنده [English]

  • Hamidreza Badr

Graduate of level 3 of Imam Khomeini seminary, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Allameh Tabatabai, in the definition of predication , considers predication an existential union between the subject and the predicate. In this union, the subject is an existence by itself and the predicate is a connective existence (towards the subject). Then on the division of prediction, he divides prediction to 1. Primary and essential predication 2. Common technical predication 3. Realty and attenuate prediction. In the first predication, an essence predicates on itself, in the second predication, an accident predicates on an underlying subject. In third predication, a caused predicates on its cause.
With a reflection on the topic of properties in analytical metaphysics and its relation to the philosophical foundations of Allameh Tabatabai, a serious conflict is established between the second predication and third predication. This conflict is resolved by providing a solution, but a second conflict arises. Finally, for the second conflict, the definition of predication must be changed. Therefore the “connective existence” must be changed to “relative existence”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "predication"
  • "properties"
  • "Allamah Tabatabai"
  • "existence"
  1. الشیرازی، صدرالدین محمّد، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، ج1، بیروت: دار احیاء تراث العربی، 1981م.
  2. الشیرازی، صدرالدین، با حاشیه علامه طباطبایی، قم: مکتبة المصطفوی‏ 1368.
  3. الشیرازی، صدرالدین ، التنقیح فی المنطق تصحیح و تنظیم: یاسی‌پور، غلامرضا، بنیاد حکمت اسلامی صدرا محل نشر: تهران - ایران سال نشر: ۱۳۷۸
  4. بهمنیار بن المرزبان، التحصیل، تصحیح و تعلیق از استاد شهید مرتضى مطهری، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1375.
  5. جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم، «ج1-4»، چ2، قم: اسراء، 1382.
  6. جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم، «ج2- 2»، چ2، قم: اسراء، 1383.
  7. عبودیت، عبدالرسول، شرح نهایه الحکمه مرحله پنجم، قم: موسسه امام خمینی، 1393.
  8. عبودیت، عبدالرسول، شرح نهایه الحکمه مرحله ششم، قم: موسسه امام خمینی، 1394.
  9. عبودیت، عبدالرسول، درآمدی برنظام حمکت صدرایی، ج1، تهران، سمت، 1385.
  10. طباطبایی، محمد حسین ، نهایۀ الحکمۀ،قم، مؤسسة النشر الإسلامی، 1416‏.
  11. طباطبایی، محمد حسین ، الرسائل التوحیدیة، بیروت، 1999.
  12. طباطبایی، محمد حسین (1392)، نهایة الحکمة، تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضی، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی .
  13. فیّاضی غلامرضا (1387)، هستی و چیستی در مکتب صدرایی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  14. مطهری، مرتضی (1392)، مجموعه آثار، ج9 ، تهران، صدرا.
  15. میرداماد ، میر محمد باقر الحسینی، ، مصنفات میر داماد، به اهتمام عبد الله نورانى، تهران: انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگى، 1385
  16. loux, Michael, Metaphysics: A contemporary introduction. Routledge, 2006
  17. Lewis, David, New work for a theory of universals, Australasian Journal of Philosophy Vol. 61, No. 4, December 1983.
  18. Armstrong, D. (1989), “Universals as Attributes”, in Kim and Sosa (eds.) [1999], Metaphysics: An Anthology, pp. 198-208.