نوع مقاله : ترویجی

نویسنده

فلسفه گرایش منطق، گروه فلسفه و حکمت و منطق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

از یونان باستان تا جهان امروز مسأله‌ی استقراء ذهن اندیشمندان به خصوص منطق‌دانان و فلاسفه را درگیر خود نموده است. کاربرد استقراء نیز در حوزه‌های مختلف اهمیت امر را دوچندان نموده است. در پاسخ به این مسأله جواب‌های متفاوتی داده شده است؛ از آن‌جا که استقراء همواره در کنار قیاس به عنوان قسم دیگر استدلال مطرح بوده است و قیاس نیز نزد تقریبا تمامی منطق‌دانان موجه و حجیت آور است، عده ای سعی داشته اند تا استقراء را همانند قیاس موجه سازند؛ از طرف دیگر گروهی نیز با بی اعتبار نمودن و گرفتن حجیت قیاس سعی به شباهت قیاس و استقراء داشته اند. افراد دیگری نیز به شکل متفاوتی به مسئله نگاه کرده اند و عده‌ای اصل صورت مسئله را منتفی دانسته اند. در این مقاله ضمن بیان مسأله و پاسخ‌هایی که به آن داده شده است و دسته‌بندی مطالب، به پاسخی از گروه دوم می‌پردازیم و مقاله ای از سوزان‌هاک را مطرح می‌کنیم که در باب توجیه استدلال قیاسی است.
سوزان هاک در مقاله خود ضمن بیان چالش هایی که در برابر استقراء است، سعی بر آن دارد که این چالش ها را متوجه قیاس نماید و نشان دهد که قیاس نیز به موازات استقراء دچار مسائلی است که با پیش‌فرض گرفته شدن، از آن‌ها رهایی یافته است و او این پیش‌فرض ها را مورد بررسی قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Justifying Induction Or Invalidating Deduction?!

نویسنده [English]

  • MohammadJavad Kiani Bidgoli

Philosophical Logic, Department of Philosophy, Wisdom and Logic, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

چکیده [English]

From ancient Greece to the world today, the problem of induction has preoccupied the minds of thinkers, especially logicians and philosophers. The use of induction in various fields has multiplied the importance of the matter. There are different answers to this problem; Since induction has always been considered as another type of argument alongside deduction, and deduction is justified by almost all logicians, some have tried to justify induction as a deduction; On the other hand, some groups have tried to resemble deduction and induction by discrediting and taking the validity of deduction. Other people have taken a different view of the issue and some have ruled out the issue. In this article, while stating the problem and the answers are given to it and categorizing the contents, we will deal with an answer from the second group and present and translate an article by Susan Haack, which is about justifying deductive reasoning.
In her article, Susan Hawke, while expressing the challenges of induction, tries to contrast these challenges with deduction and show that deduction, like induction, has problems but has been freed from them by assuming some things, and he examines these presuppositions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • deduction
  • induction
  • justification of deduction
  • problem of induction
  • justification
  • Susan Haack
بروجردی، مهدی، (1395)، «مروری بر موجه‌سازی استقراء از دیدگاه دیوید میلر»، جستار‌های فلسفی، شماره 29، بهار و تابستان 1395،صفحه 5-42.
خسروپناه، عبدالحسین (1383)، «منطق استقراء از دیدگاه شهید صدر»، ذهن: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دوره 5، شماره 18، زمستان 1383،صفحه 29-57.
خوانساری، محمد (1376)، فرهنگ اصطلاحات منطقی به انضمام واژه نامه فرانسه و انگلیسی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
صادقی رشتی، مرضیه (1383)، «استقراء و علیّت»، حکمت سینوی، دوره 8، پاییز و زمستان 1383.
صادقی، رضا (1382)، «توجیه استقراء؛ راه‌حلی عقل‌گرایانه برای مسألهی کلاسیک استقراء»، نامه حکمت: پژوهشنامه فلسفه دین، دوره 1، شماره 2، پاییز و زمستان 1382، صفحه 215-252.
گندمی نصرآبادی، رضا (1377)، «معمای جدید استقراء»، کیهان اندیشه، شماره 79.
لازی، جان (1398)، درآمدی تاریخی به فلسفه علم، ترجمه علی پایا با همکاری جلال بشارتی، تهران: انتشارات سمت.
نبوی، لطف‌الله (1396)، مبانی منطق و روش‌شناسی، چاپ سوم، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
نصیرالدین طوسی، محمد‌بن‌محمد (1380)، بازنگاری اساس‌الاقتباس، تصحیح مصطفی بروجردی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات.
 
 
----- (2011), Thinking about Logic: Classic Essays, Edited By Steven M. Cahn and Robert B. Talisse and Scott F. Aikin, Westview Press.
Broad, C.D. (1952), Ethics and the History of Philosophy, New York: Humanities Press.
Sainsbury, Mark (2001), Logical Forms: An Introduction to Philosophical Logic, second edition, Blackwell.
Susan Haack, “The Justification of Deduction,” Mind 85 (1976): 112–119.