نوع مقاله : ترجمه و نقد

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه، تربیت مدرس تهران

2 استادیار فلسفه، دانشگاه تربیت مدرس تهران

چکیده

در میان فلاسفة اسلامی معاصر محمدتقی مصباح یزدی دارای نظریه‌ای در باب ماهیت قضایای اولی است. وی قائل است که قضایای اولی قضایایی‌اند که اولاً تحلیلی‌اند و ثانیاً مفاهیم تشکیل‌دهندة آن‌ها، معقولات ثانیة فلسفی‌اند. در مقالة حاضر ابتدا نظریة مصباح یزدی دربارة ماهیت قضایای اولی را شرح می‌دهیم و سپس با توجه به تعریف رایج از قضیة اولی نشان می‌دهیم که قضایای اولی‌ای وجود دارند که طبق نظریة وی اولی محسوب نمی‌شوند؛ مثال‌های اولی‌ای که ارائه خواهد شد فاقد یکی از شروطی هستند که مصباح یزدی برای قضایای اولی قرار می‌دهد. برخی از این مثال‌های اولی، حملی و برخی دیگر شرطی هستند. مثال‌های حملی با این مشکل مواجه‌اند که مفاهیم به‌کاررفته در آن‌ها، معقولات ثانیة فلسفی نیستند و مثال‌های شرطی با این مشکل مواجه‌اند که نه اجزای آن‌ها از معقولات ثانیة فلسفی تشکیل شده است و نه تحلیلی‌اند.[i] نتیجه این خواهد شد که دو شرطی که مصباح یزدی برای قضایای اولی قرار می‌دهد خدشه‌پذیر است.



[i]. منظورمان از تحلیلی، تعریفی است که مصباح یزدی از قضایای تحلیلی ارائه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Mesbah Yazdi on Primitive Propositions

نویسندگان [English]

  • Amir Hossein Zadyusefi 1
  • Davood Hosseini 2

1 M.A. Student in Philosophy, Tarbiat Modares University

2 Assistant Professor, Philosophy Department, Tarbiat Modares University

چکیده [English]

Among contemporary Islamic philosophers, Mesbah Yazdi has proposed a theory about primitive propositions. He claims, first, that primitive propositions are analytic and secondly that concepts they are made up of, are secondary philosophical concepts. Here, we first introduce his theory of primitive propositions and then give some counterexamples in order to show that this theory does not match with the classical characterization of primitive propositions. Some of these counterexamples are not analytic and others neither are analytic nor composed of secondary philosophical concepts. The upshot is that both Mesbah’s criteria for primitiveness are defective.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Primary Proposition
  • Analytic Proposition
  • Secondary Philosophical Concept
ابن‌سینا (1403 ق). الاشارات و التنبیهات، با شرح خواجه نصیر طوسی، تهران: دفتر نشر کتاب.
زادیوسفی، امیرحسین و داود حسینی (1392). «تعریف قضیة تحلیلی از منظر محمدتقی مصباح یزدی»، حکمت معاصر ش 3، سال چهارم.
حلی، حسن بن یوسف (1410 ق). الجوهر النضید فی شرح منطق التجرید، قم: بیدار.
عسکری سلیمانی امیری (1388). منطق و شناخت‌شناسی از نظر آیت‌الله مصباح یزدی، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مصباح، محمدتقی (1363). ارزش شناخت، یادنامة علامه طباطبایی، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
مصباح، محمدتقی (1380). شرح جلد اول الاسفار الاربعه، ج 1، تحقیق محمدتقی سبحانی، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مصباح، محمدتقی (1383). آموزش فلسفه، جلدهای 1 و 2، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
هم‌اندیشی معرفت‌شناسی، آرشیو مؤسسة امام خمینی، قم: موسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).