مهدی عظیمی
چکیده
ارسطو در آناکاویک نخست، دفتر 2، فصل 25، گونهای از استدلال، به نام اَپاگوگه، را پیش مینهد که ارسطوشناسان دربارۀ چیستیاش بسی اختلاف دارند. راس بر آن است که اَپاگوگه قیاس اکتشافیِ نیمهبرهانیـنیمهجدلی، در قالب شکل اوّل، با نتیجهای محتمل است که از ترکیب صغرایی محتملتر با کبرایی یقینی بهدست میآید. پِرس معتقد است که اَپاگوگه ...
بیشتر
ارسطو در آناکاویک نخست، دفتر 2، فصل 25، گونهای از استدلال، به نام اَپاگوگه، را پیش مینهد که ارسطوشناسان دربارۀ چیستیاش بسی اختلاف دارند. راس بر آن است که اَپاگوگه قیاس اکتشافیِ نیمهبرهانیـنیمهجدلی، در قالب شکل اوّل، با نتیجهای محتمل است که از ترکیب صغرایی محتملتر با کبرایی یقینی بهدست میآید. پِرس معتقد است که اَپاگوگه همان فرضیهربایی یا ـ به تعبیر جدیدتر ـ استنتاج بهترین تبیین است. فارابی، امّا، بیآنکه آشکارا دربارۀ اَپاگوگه بحث کند، برگردان عربیِ اِپاگوگه، یعنی «الاستقراء»، را جایگزین اَپاگوگه میکند، که الهامبخش این فرضیه است که اَپاگوگه تصحیف اِپاگوگه است. تحلیل ما نشان میدهد که تفسیرهای پِرس و فارابی، خود، فرضیهرباییهایی هستند که با پذیرش مسئلهزا بودنِ وضعیت فصل 25، فرضیههایی برای تبیین آن پیش مینهند، مخالف با اصول اقتصاد و سازگاری. راس، اما، مسئلهزا بودنِ وضعیت فصل 25 را، از بُن، نمیپذیرد و کار خود را ساده میکند. نظریۀ پِرس، در باب ریشۀ ارسطوییِ فرضیهربایی، با مشکلات و دستکم دو رقیبی که دارد، بهجدّ محلّ تردید خواهد بود؛ و این برای تاریخ منطق، تاریخ علم، و تاریخ فلسفۀ علم، میتواند مهم باشد.
سیدمحمدمهدی اعتمادالاسلامی بختیاری؛ میرسعید موسوی کریمی
دوره 8، شماره 2 ، آبان 1396، ، صفحه 25-48
چکیده
طبق رویکرد رایج به استنتاج بهترین تبیین (IBE)، فرضیهای که بهترین تبیین را برای پدیدههای در دستِ بررسی ارائه میدهد، احتمالاً صادق است. یکی از مهمترین چالشهای پیش روی این نحوۀ استدلال” ایراد وُلتِر “ است. مطابق این اشکال، دلیلی نداریم که ملاکهای انتخاب بهترین تبیین، موسوم به مزیتهای تبیینگر، محتملترین تبیین- یعنی ...
بیشتر
طبق رویکرد رایج به استنتاج بهترین تبیین (IBE)، فرضیهای که بهترین تبیین را برای پدیدههای در دستِ بررسی ارائه میدهد، احتمالاً صادق است. یکی از مهمترین چالشهای پیش روی این نحوۀ استدلال” ایراد وُلتِر “ است. مطابق این اشکال، دلیلی نداریم که ملاکهای انتخاب بهترین تبیین، موسوم به مزیتهای تبیینگر، محتملترین تبیین- یعنی تبیینی که نسبت به دیگر تبیینهای رقیب از احتمال صدق بیشتری برخوردار است- را به دست دهند. هدف اصلیِ این نوشتار، واکاویِ ملاکهای احتمالاتیِ مرتبط با IBE در مواجهه با ایراد وُلتِراست. به بیان دقیقتر، در پی آنیم که چنانچه ضابطههای احتمالاتیِ ارائه شده برای ارزیابیِ فرضیههای تبیینگر، ملاک انتخاب بهترین تبیین قرار گیرند، آیا این اطمینان وجود خواهد داشت که محتملترین تبیین به دست آید؟ در این راستا، ملاکهای احتمالاتیِ مرتبط با IBE را در سه دستۀ ملاکهای معطوف به قضیۀ بیز، ملاکهای معطوف به نظریۀ تأیید و ملاکهای معطوف به مزیتهای تبیینگر بررسی میکنیم. این واکاوی نشان میدهد که هیچیک از ضابطههای ارائه شده از پس تحدید بهترین تبیین - به گونهای که محتملترین تبیین را به دست دهد- بر نمیآیند.