مهدی اسدی
چکیده
برخی از اشکال‌هایی که اندیشمندان غربی به وجود ذهنی وارد کرده‌اند نزد فیلسوفان ما تقریباً ناشناخته است و پاسخ کاملی دریافت نکرده است. مثلاً یکی از مهم‌ترین و دشوارترین اشکال‌های اندیشمندان غربی در این زمینه اشکال چگونگی تصور امور پیچیده است؛ چراکه ظاهراً هیچ انسانی قادر نیست صورتی از امور پیچیده در ذهن خود تشکیل دهد. مشکلی ...
بیشتر
برخی از اشکال‌هایی که اندیشمندان غربی به وجود ذهنی وارد کرده‌اند نزد فیلسوفان ما تقریباً ناشناخته است و پاسخ کاملی دریافت نکرده است. مثلاً یکی از مهم‌ترین و دشوارترین اشکال‌های اندیشمندان غربی در این زمینه اشکال چگونگی تصور امور پیچیده است؛ چراکه ظاهراً هیچ انسانی قادر نیست صورتی از امور پیچیده در ذهن خود تشکیل دهد. مشکلی که امور پیچیده در حالت کلی خود برای وجود ذهنی پدید می‌آورد اقسام گوناگونی دارد. گاهی باید یک امر پیچیده را به‌کمک حافظه به‌یادآوریم و در ذهن تصور نماییم. گاهی نیز باید استدلالی پیچیده و بسیار طولانی را نخست در ذهن خود تصور بکنیم تا سپس بدان یقین منطقی داشته باشیم. و گاهی نیز یک استدلال پیچیده آن‌‌قدر طولانی است که هیچ انسان عادی نمی‌تواند در کل عمر خود جزئیات استدلال را تصور نماید و از این‌رو صرفاً به‌یاری رایانه اثبات می‌شود. ما در این جستار همین سه قسم را – که به حافظه گره‌خورده‌اند - بررسی می‌کنیم و می‌کوشیم بیشتر بر پایه‌ی دیدگاه‌های اندیشمندان مسلمان آن‌ها را واکاوی نماییم. پس از نقد دیدگاه‌های بالفعل و بالقوه‌ی اندیشمندان مسلمان در پایان در مورد هر یک از این سه قسم دیدگاه برگزیده را پیش‌خواهیم‌نهاد. به‌مناسبت به اشکال‌هایی مقدّر نیز پاسخ خواهیم داد.
مهدی عسگری
چکیده
یکی از مسائل مهم در فلسفه اسلامی، بحث از وجود ذهنی و اشکال‌های مطرح به آن است. از میان اشکال‌هایی که به وجود ذهنی مطرح شده است، دو اشکال بنیادهای این مسئله را با تردید مواجه کرده است. اشکال اجتماع جوهر و عرض و اجتماع مقوله‌های عرضی تحت یکدیگر. مسئله اصلی این مقاله نشان‌دادن کاربرد تمایز میان حمل اولی و حمل شایع در اثبات و حل اشکال‌های ...
بیشتر
یکی از مسائل مهم در فلسفه اسلامی، بحث از وجود ذهنی و اشکال‌های مطرح به آن است. از میان اشکال‌هایی که به وجود ذهنی مطرح شده است، دو اشکال بنیادهای این مسئله را با تردید مواجه کرده است. اشکال اجتماع جوهر و عرض و اجتماع مقوله‌های عرضی تحت یکدیگر. مسئله اصلی این مقاله نشان‌دادن کاربرد تمایز میان حمل اولی و حمل شایع در اثبات و حل اشکال‌های وجود ذهنی نزد میرداماد است. روش بحث، روش کتابخانهای و تاریخی خواهد بود. پاسخ اجمالی که این به مسئله اصلی این است که میرداماد را میتوان یکی از طلایهداران بحث از حمل اولی ذاتی و حمل شایع صناعی دانست و وی توانسته همان جوابی را با تفکیک بین دو حمل به مسئله وجود ذهنی بدهد که بعدها به نام شاگردش ملاصدرا ثبت شده است. در ضمن میرداماد در بسط و گسترش نظریه حمل و تمایز حمل اولی و شایع تأثیر به سزایی داشته است.
