فلسفه منطق
نظریه های صدق عرفی فراسازگار و پارادوکس کری

سیاوش احمدزاده اصل؛ لطف الله نبوی

دوره 14، شماره 1 ، تیر 1402، ، صفحه 1-21

https://doi.org/10.30465/lsj.2023.44427.1424

چکیده
  صدق عرفی، T(x)، محمولی است که در خود زبان بر تمام جمله‌های زبان حمل می‌شود و در ضمن برای هر جمله‌ی مانند A در زبان T(˹A˺)↔A نتیجه ‌می‌شود. تارسکی برای اجتناب از پارادوکس دروغگو و تریویال شدن زبان (نظریه) مجبور شد از مفهوم عرفی صدق دست بکشد و صدق هر زبان را در یک فرازبان تعریف کند. طرفداران منطق‌های فراسازگار ادعا دارند با پذیرش منطق‌های ...  بیشتر

فلسفه منطق
ادات منطقی در منطق های نامتعارف براساس نظریه تنوع معنای کواین

کورش آریش

دوره 14، شماره 1 ، تیر 1402، ، صفحه 23-56

https://doi.org/10.30465/lsj.2023.44701.1427

چکیده
  تبیین معنای ادات منطقی در این نوشته، ذیل مباحث معرفت شناسی و سمنتیکی است و رویکردی فلسفی-منطقی دارد. همچنین حوزۀ فلسفۀ زبان و ارتباط بین دستور زبان و منطق، از دیگر قلمروهایی است که به آن پرداخته شده است. پس از شکل گیری منطق کلاسیک، منطق های جدیدی با هدف تعمیم یا اصلاح منطق کلاسیک، پا به عرصۀ حضور گذاشتند. معتبر نبودن برخی از قضایای منطق ...  بیشتر

فلسفه منطق
تلقی معناشناختی و دلالت شناختی از سمانتیک در آثار تارسکی

سعید پوردانش

دوره 13، شماره 2 ، بهمن 1401، ، صفحه 211-235

https://doi.org/10.30465/lsj.2023.44118.1422

چکیده
  آلفرد تارسکی از بنیانگذاران اصلی سمانتیک به مثابه‌ی دلالت‌شناسی است. وی دلالت‌شناسی را در دهه‌ی 30 پی‌افکند و این تلقی امروزه تلقی غالب در سمانتیک منطقی به شمار می‌رود. اما اگر به آثار دهه‌ی 20 وی بازگردیم در نگاه اول به نظر می‌رسد که هیچ گونه نگرش سمانتیکی در کارهای وی وجود ندارد. تفسیر رایج در مورد کارهای تارسکی در دهه‌ی 20 آن‌ ...  بیشتر

فلسفه منطق
متن‌گرایی در مقابل حداقل‌گرایی در سمانتیک

نیما احمدی؛ لطف الله نبوی؛ سید محمد علی حجتی

دوره 8، شماره 2 ، آبان 1396، ، صفحه 1-23

چکیده
  متن‌گرایی، رقیب اصلی حداقل‌گرایی است. نزاع میان این دو رویکرد سمانتیکی، ریشه در نزاع قدیمی تعیین مرز میان سمانتیک و پراگماتیک دارد. متن‌گرایان مدعی‌اند که جملات زبان‌ طبیعی، قبل از غنی‌سازی پراگماتیکی، قابل ‌ارزش‌دهی نیستند. در مقابل، از نظر حداقل‌گرایان، محتوای سمانتیکی حداقلی وجود دارد که معنای قابل ارزش‌دهی جمله را به‌دست ...  بیشتر

فلسفه منطق
تاملی در مقاله‌ی «نقش عوامل اجتماعی در معرفت ریاضی و منطقی»

غلامرضا ذکیانی

دوره 8، شماره 2 ، آبان 1396، ، صفحه 97-122

چکیده
  در مقاله‌ی «نقش عوامل اجتماعی در معرفت ریاضی و منطقی»، نشان داده می‌شود که عوامل اجتماعی در پیدایش و ضروری‌انگاری علوم بنیادینی چون ریاضی و منطق نقش دارند؛ از جمله مهمترین دلایل مطروحه در این مقاله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: اختلاف ریاضی‌دان‌ها، تنوع تناقض در براهین خلف، ساختارشکنی در مقادیر بی‌نهایت، تحلیل ویتگنشتاین ...  بیشتر

فلسفه منطق
پژوهشی نقادانه در باب تبیین گرایس از تابع ارزش بودن شرطی‌ها در زبان طبیعی بر اساسِ مفهومِ اظهارپذیری

سید علی کلانتری

دوره 8، شماره 2 ، آبان 1396، ، صفحه 123-152

چکیده
  اداتِ منطقی در منطقِ کلاسیکِ گزاره‌ها بنا بر تعریف تابع ارزش (truth function)هستند. فیلسوفانِ منطق و زبانِ معاصر دو نظر عمده در بابِ تابعِ ارزش بودنِ اداتِ متناظر با اداتِ منطقی در زبانِ طبیعی (که عبارتند از "چنین نیست که"، "و"، "یا" و "اگر...آنگاه...") مطرح نموده‌اند. برخی استدلال کرده‌اند که اداتِ متناظر با اداتِ منطقی در زبانِ طبیعی تابعِ ارزش ...  بیشتر

فلسفه منطق
رواداری در نظریه ی ST

داود حسینی

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 1-13

چکیده
  چکیده: کوبرروز و دیگران (2012) نظریه ای در باب ابهام پرورانده اند که طی آن مدلی برای رواداری ارائه کنند. قصد بر این است که در این مدل رواداری معتبر باشد؛ چنین نباشد که یک محمول مبهم بر هر چیزی حمل شود؛ و نیز استدلال های پارادوکس خرمن معتبر نباشند. در این مقاله استدلال خواهد شد که اولا، تحدید ایشان از اصل رواداری از آنچه در ادبیات مربوط به ...  بیشتر

فلسفه منطق
محمول وجود در منطق فرگه‌ای

مهدی محمدی؛ علی‌اکبر احمدی افرمجانی

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 109-125

چکیده
  یکی از مقدماتی‌ترین مطالبی که در هر کتاب آموزشیِ منطقِ فرگه‌ای در بحث منطق محمولات به چشم می‌خورد، این است که «وجود داشتن» نمی‌تواند در هیچ گزاره‌ای محمول واقع شود؛ بلکه جایگاه «وجودْ» سور گزاره‌ی جزئی است. هدف من در این مقاله این است که نشان دهم بنیان‌گذاران منطق فرگه‌ای چه دیدی به ساختار گزاره داشتند و چرا وجود در ...  بیشتر

فلسفه تحلیلی (با گرایش منطق)
نقش عوامل اجتماعی در معرفت ریاضی و منطقی، بر‌مبنای دیدگاه‌های مکتب ادینبرا

شهرام شهریاری

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 67-96

چکیده
  برنامة قوی در جامعه‌شناسی معرفت علمی با نام مکتب ادینبرا و دیدگاه‌های نسبی‌انگارانة این مکتب شناخته شده است. براساس این رویکرد، همة آن‌چه «معرفت» به‌شمار می‌رود، صرف‌نظر از صدق یا کذب آن، عللی دارد که به پذیرش آن در جامعه انجامیده است و جامعه‌شناس موظف است که این علل را بیابد. این برنامه، برخلاف برنامه‌های ضعیف‌تری که ...  بیشتر