ORIGINAL_ARTICLE
بررسی منطقی تعارضات اخلاقی
این تحقیق به ارتباط میان منطق و اخلاق میپردازد و تعارض تکالیف را بهمنزلة مبحثی اخلاقی بررسی منطقی میکند. منطق تکلیف استاندارد که از ابتدا به منظور بررسی گزارههای اخلاقی بنا شد، نمیتواند بیان درست و دقیقی از تعارض میان تکالیف داشته باشد. بنابراین منطقهای جدید تکلیفی بنا شدهاند تا بتوانند موقعیت تضاد میان تکالیف را به طور صوری بیان کنند. در این میان منطقهای تکلیف فسخپذیر و به طور خاص منطق فسخپذیر پیشفرض ریتر میتواند رویکردی جدید در قبال تعارضات اخلاقی داشته باشد و آنها را به شکل قابل قبولی تبیین کند.
https://logicalstudy.ihcs.ac.ir/article_696_83b6da341d8fb7f1ad02128cb997d917.pdf
2012-09-22
1
20
منطق
اخلاق
منطق تکلیف
تعارضات اخلاقی
منطق تکلیف فسخپذیر
زینت
آیتاللهی
z.ayatollahi@modares.ac.ir
1
دانشجوی دکتری منطق تربیت مدرس
AUTHOR
افلاطون (1355). جمهوری، ترجمة فؤاد روحانی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
1
نبوی، لطفالله (1389). مبانی منطق فلسفی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
2
Brewka, Gerhard (1991). Nonmonotonic Reasoning, Logical Foundations of Commonsense, New York: Cambridge University Press.
3
Gowans, Christopher (1987). ‘The Debate on Moral Dilemmas’, in Moral Dilemmas, Christopher W. Gowans (ed.), New York: Oxford University Press.
4
Hintikka, Jaakko (1971). ‘Some Main Problems of Deontic Logic’, in Deontic Logic, Introductory and Systematic Readings, Risto Hilpinen (ed.), New York: Humanities Press.
5
Horty, John (1994). ‘Moral Dilemmas and Non Monotonic Logic’, in Journal of Philosophical Logic, Vol. 23.
6
Horty, John (1997). ‘Nonmonotonic Foundations for Deontic Logic’, Donald Nute (ed.), Defeasible Deontic Logic, Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
7
Ross, Sir David (1987). ‘Prima Facie Duties’, Christopher W. Gowans (ed.), Moral Dilemmas, New York: Oxford University Press.
8
منابع دیگر
9
McConnell, Terrance (2007). ‘Moral Dilemmas’, Stanford Encyclopedia of Philosophy, Retrieved 16 May 2006, http://plato.Stanford.edu/entries/moral-dilemmas/.
10
ORIGINAL_ARTICLE
فراساختنیبودگی و انگارپذیربودگی
در این مقاله در پی ارائة تعریفی از دو مفهوم «فراساختنیبودگی» و «انگارپذیربودگی» هستیم. نخست حداقلهای لازم برای یک تعریف از فراساختنیبودگی را بیان میکنیم و با اتخاذ دو پیشفرض، نگرة خود از فراساختنیبودگی را مطرح خواهیم کرد. در این مرحله دو راهبرد برای ترسیم تمایز میان دو فرایند «فراسازی» و «انگارش» طرح میکنیم، با واکاوی آن دو راهبرد تعریفهای ایجابی از مفهومهای فراساختنیبودگی و انگارپذیربودگی ارائه خواهیم کرد، سعی میکنیم با برشمردن محدودیتهای فراساختنیبودگی، دو رویکرد «وسیع» و «باریک» به آن را بررسی، و تعریفی سلبی از فراساختنیبودگی و انگارپذیربودگی ارائه کنیم. درنهایت ماحصل دو تعریف ایجابی و سلبی را در یک تعریف خلاصه میکنیم. مقاله را با بررسی میزان تأمین حداقلهای لازم برای یک تعریف از فراساختنیبودگی توسط نگرة ما به پایان میبریم.
https://logicalstudy.ihcs.ac.ir/article_697_9246fe62743a39a722794d8c64a19080.pdf
2012-09-22
21
42
معرفتشناسی جهتمند
فراساختنیبودگی
فراسازی
انگارپذیربودگی
انگارش
تصویرسازی ذهنی
مجتبی
امیرخانلو
dr.m.amirkhanloo@gmail.com
1
دکترای تخصصی فلسفه ـ منطق
AUTHOR
امیرخانلو، مجتبی (1390). «بررسی و نقد چند تعریف از مفهوم فراساختنیبودگی»، نشریة منطق پژوهی، س 2، ش 2.
1
امیرخانلو، مجتبی، لطفالله نبوی، و سید محمدعلی حجتی (1390). «بازسازی نگرههای گزاره و وضعیت بر اساس آرای جان پالک»، مجلة فلسفه و کلام اسلامی (مقالات و بررسیهای سابق)، سال 44، ش 2.
2
دهخدا، علیاکبر (1377). لغتنامه، زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی، تهران: دانشگاه تهران، موسسة لغتنامة دهخدا.
3
Descartes, R. (1998). The Philosophical Writings of Descartes, Vol. II, trans. John Cottingham, Robert Stoothoff, and Dugald Murdoch, Cambridge: Cambridge University Press.
4
Gendler, T. and J., Hawthorne (eds.) (2002). Conceivability and Possibility, Oxford: Oxford University Press.
5
Hill, C. (1997). ‘Imaginability, Conceivability, Possibility and the Mind-Body Problem’, Philosophical Studies, Vol. 87, No. 1.
6
Lightner, T. (1997). ‘Hume on Conceivability and Inconceivability’, Hume Studies, Vol. 23, No. 1.
7
Vahid, H. (2006). ‘Conceivability and Possibility, Chalmers on Modal Epistemology’, Philosophical Explorations, Vol. 9, No. 3.
8
منابع دیگر
9
Benacerraf, P. (1973). ‘Mathematical Truth’, The Journal of Philosophy, No. 19, Vol. 70.
10
Chalmers, D. (1996). The Conscious Mind, Oxford: Oxford University Press.
11
Chalmers, D. (2002). ‘On Sense and Intension’, In Philosophical Perspectives, James Tomberlin (ed.), Vol. 16, Blackwell Publishing.
12
Coats, E. A. (1999). ‘Approaching the Mountain of Modalities, A View of Imaginability, Conceivability, and Possibility’, Dissertation, University Of California Riverside.
13
DePaul, M. and W. Ramsey (eds.) (1998). Rethinking Intuition, Rowman & Littlefield.
14
Finke, R. A. (1989 a). Principles of Mental Imagery, Cambridge, MA: MIT Press.
15
Finke, R. A., Pinker, S., and Farah, M. J. (1989 b). ‘Reinterpreting Visual Patterns in Mental Imagery’, Cognitive Science, No. 3, Vol. 13.
16
Fiocco, O. M. (2007). ‘Conceivability, Imagination, and Modal Knowledge’, Philosophy and Phenomenological Research, Vol. 74, No. 2.
17
Hart, W. D. (2003). ‘The Music of Modality’, Topoi, Vol. 22, No. 2.
18
Jackson, F. (1993). ‘Armchair Metaphysics’, in Philosophy in Mind, M. Michaelis, et al. (eds.), Dordrecht: Kluwer.
19
Jackson, F. (1998). From Metaphysics to Ethics, A Defense of Conceptual Analysis, Oxford: Oxford University Press.
20
Jones, J. (2004). ‘Cartesian Conceivings’, Metaphysica, Vol. 5, No. 1.
21
Latham, N. (2000). ‘Chalmers on the Addition of Consciousness to the Physical World’, Philosophical Studies, Vol. 98.
22
Tidman, S. P. (1994). ‘Conceivability as a Test for Possibility’, American Philosophical Quarterly, Vol. 31.
23
Vahid, H. (2006). ‘Conceivability and Possibility, Chalmers on Modal Epistemology’, Philosophical Explorations, Vol. 9, No. 3.
24
Van Inwagen, P. (1998). ‘Modal Epistemology’, Philosophical Studies, Vol. 92.
25
Yablo, S. (2000). ‘Textbook Kripkeanism and the Open Texture of Concepts’, Pacific Philosophical Quarterly, Vol. 81, No. 1.
26
ORIGINAL_ARTICLE
دربارة چند استدلال هستیشناسیک گودلی
جردن هوارد سوبل در مقالة ۱۹۸۷، و سپس در کتاب ۲۰۰۴ خود، نشان داد که استدلال هستیشناسیک جدیدی که گودل در سال ۱۹۷۰ پیشنهاد کرد با شکست وجهی مواجه است و درواقع صحیح نیست. سی. انتونی اندرسون در سال ۱۹۹۰ اصلاحاتی پیشنهاد کرد و در آن راه را بر اثبات قضایای سوبل بست و نشان داد که میتوان روایتی از استدلال گودل داشت که با شکست وجهی مواجه نباشد. اما گراهام آپی با نقیضهای که در سال ۱۹۹۶، و سپس ۲۰۰۰، مطرح ساخت نشان داد که استدلال هنوز نتایج نامطلوبی دارد و همچنان میتوان در صحت آن شک داشت. الکساندر پراس نیز در مقالة ۲۰۰۹ خود از چند استدلال هستیشناسیک گودلی دفاع کرد که در برابر این نقیضه مصون هستند. در این مقاله، پس از اشارهای کوتاه به استدلال هستیشناسیک گودل (روایت اسکات)، به انتقادات سوبل، اصلاحات اندرسون، نقیضة آپی و درنهایت استدلالهایی که پراس مطرح کرده است خواهم پرداخت.
https://logicalstudy.ihcs.ac.ir/article_698_467b2d3e923003b1e1e8cf86d9df70d1.pdf
2012-09-22
43
64
کلیدواژهها: گودل
استدلال هستیشناسیک
موجود خدای ـ گونه
ویژگی مثبت
مهدی
رعنائی
ranaee@ipm.ir
1
کارشناس ارشد فلسفة دین علامه طباطبایی
AUTHOR
رعنائی، مهدی (1391). «استدلال هستیشناسیک گودل»، منطقپژوهی، ش ۵.
1
Adams, R. M. (1995). ‘Introductory Note to *1970’, In K. Gödel, Collected Works, Vol. 3: Unpublished Essays and Lectures, New York: Oxford University Press.
2
Anderson, C. (1990). ‘Some Emendations on Gödel's Ontological Proof’, Faith and Philosophy, Vol. 7.
3
Gettings, M. (1999). ‘Gödel's ontological argument: a reply to Oppy ’, Analysis, Vol. 59.
4
Hájek, P. (1996). ‘Magari and Others on Gödel's Ontological Proof’, Gödel '96: Foundations of Mathematics, Computer Science and Physics? Kurt Gödel's Legacy, P. Hájek (ed.), Berlin: Springer-Verlag.
5
Maydole, R. E. (2009). ‘The Ontological Argument’, The Blackwell Companion to Natural Theology, W. Lane Crage and P. Moreland (eds.), New York: Blackwell.
6
Oppy, G. (1996). ‘Godelian Ontological Arguments’, Analysis, Vol. 56.
7
Oppy, G. (2000). ‘Response to Gettings’, Analysis, Vol. 60.
8
Oppy, G. (2011). Ontological Arguments, Retrieved from Stanford Encyclopedia of Philosophy: http://plato.stanford.edu/archives/fall2011/entries/ontological-arguments/
9
Pruss, A. (2009). ‘A Gödelian Ontological Argument Improved’, Religious Studies, Vol. 45.
10
Sobel, J. H. (2004). Logic and Theism, New York: Cambridge University Press.
11
ORIGINAL_ARTICLE
عکس مستوی قضایای حقیقیه نزد خونجی
چکیده فخرالدین رازی عکس مستوی قضایای حقیقیه و خارجیه را برای نخستینبار به صورت جداگانه مورد بحث قرار داده است، اما افضلالدین خونجی بسیاری از احکام او را مورد نقد قرار داد و بیشتر این نقدها از سوی منطقدانان بعدی پذیرفته شده است. عکس مستوی قضایای خارجیه در مقالة دیگری بررسی شده و با فرمولهای منطق جدید آشکار شده است که در دو مورد فخر رازی خطا کرده و خونجی بر حق بوده است و در موارد دیگر، اختلاف فخر رازی و خونجی به اختلاف در تفسیر اصطلاحات برمیگردد. در این مقاله نشان میدهیم که در عکس مستوی قضایای حقیقیه نیز مشابه همین خطا و اختلاف در تفسیر رخ داده است. برای نمونه، فخر رازی تأکید دارد که در قضایای حقیقیه، موجبههای فعلیه (یعنی غیر از دو ممکنه) به مانند خود منعکس نمیشوند و سالبههای دائمه و عرفیه اصلاً عکس ندارند؛ اما خونجی مدعی است که در قضایای حقیقیه، موجبههای فعلیه به جزئیة ضروریه عکس میشوند و سالبههای دائمه و عرفیه به مانند خود. فرمولهای منطق جدید در این دو مورد حق را به خونجی میدهد. در دیگر موارد اختلافی نشان میدهیم که رازی موجهات حقیقیه را با دو ادات وجهی در نظر میگرفته است و خونجی با یک ادات وجهی؛ و این راز اختلاف آنها در احکام عکس مستوی است.
https://logicalstudy.ihcs.ac.ir/article_699_fd12bdb10aded3e12cfe479706026879.pdf
2012-09-22
65
81
کلیدواژهها: عکس مستوی
قضیة موجهه
قضیة حقیقیه
فخر رازی
خونجی
اسداله
فلاحی
falahiy@yahoo.com
1
استادیار مؤسسة حکمت و فلسفة ایران
AUTHOR
ابن سینا (1375). الاشارات و التنبیهات، در شرح الاشارات والتنبیهات اثر نصیرالدین طوسی، قم: نشر البلاغه.
1
ابن سینا (1956). الشفاء، المنطق، البرهان، قاهره: دار الکاتب العربی للطباعه و النشر.
2
ابن سینا (1964). الشفاء، المنطق، القیاس، قاهره: دار الکاتب العربی للطباعه و النشر.
3
ارسطو (1378). ارگانون، ترجمة میر شمسالدین ادیب سلطانی، تهران: نگاه.
4
ارسطو (1980). منطق ارسطو، بهکوشش عبدالرحمن بدوی، کویت و بیروت: وکالة المطبوعات و دار القلم.
5
ارموی، سراج الدین (1373). بیان الحق و لسان الصدق، تصحیح و تحقیق غلامرضا ذکیانی، پایاننامة کارشناسی ارشد به راهنمایی احمد بهشتی، تهران: دانشگاه تهران.
6
بغدادی، ابوالبرکات (1373). المعتبر فی الحکمه، اصفهان: دانشگاه اصفهان.
7
بهمنیار بن مرزبان (1375). التحصیل، تحقیق مرتضی مطهری، تهران: دانشگاه تهران.
8
خونجی، افضلالدین (1389). کشف الاسرار عن غوامض الافکار، مقدمه و تحقیق خالد الرویهب، تهران: مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفة ایران و مؤسسة مطالعات اسلامی دانشگاه آزاد برلین.
9
ساوی، سهلان (1993). البصائر النصیریه، تحقیق رفیق العجم، بیروت: دار الفکر اللبنانی.
10
طوسی، نصیرالدین (1375). شرح الاشارات و التنبیهات، قم: نشر البلاغه.
11
فخر رازی، محمد بن عمر (1381). منطق الملخص، ترجمة احد فرامرز قراملکی و آدینه اصغری نژاد، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
12
رازی، قطبالدین (1391). شرح المطالع، به کوشش اسامه الساعدی، قم: ذوی القربی.
13
رازی، قطبالدین (بیتا). لوامع الاسرار فی شرح مطالع الانوار، قم: کتبی نجفی.
14
فلاحی، اسداله (1386). «صورتبندی جدیدی از قضایای حقیقیه و خارجیه»، آینة معرفت، ش 11، دانشکدة الهیات دانشگاه شهید بهشتی.
15
فلاحی، اسداله (1388). «صورتبندی قضایای خارجیه با محمول وجود»، معرفت فلسفی، ش 23، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
16
فلاحی، اسداله (1389 الف). «قضیة خارجیه در منطق حذف اینهمانی و منطق مرتبة دوم هنکین»، معرفت فلسفی، ش 28، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
17
فلاحی، اسداله (1389 ب). «قضایای حقیقیه و خارجیه نزد خونجی»، فلسفه، س 38، ش 2، گروه فلسفة دانشکدة ادبیات دانشگاه تهران.
18
فلاحی، اسداله (1390 الف). «افراد ممتنعالوجود و منطق مفاهیم»، فلسفه، س 39، ش 2، گروه فلسفة دانشکدة ادبیات دانشگاه تهران.
19
فلاحی، اسداله، (1390 ب). «عکس مستوی قضیة خارجیه نزد خونجی»، جاویدان خرد، ش 21، مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفة ایران (در دست انتشار).
20
کاتبی، نجمالدین (1355). «منطق العین یا عین القواعد»، تصحیح، تعلیق، و مقدمه از زینالدین جعفر زاهدی، نشریة دانشکدة الهیات و معارف اسلامی مشهد، ش 21.
21
Thom, Paul (2008). ‘Logic and Metaphysics in Avicenna’s Modal Syllogistic, The Unity of Science in the Arabic Tradition: Science, Logic, Epistemology and their Interactions (Logic, Epistemology, and the Unity of Science)’, Shahid Rahman, Tony Street and Hassan Tahiri (eds.), Springer.
22
Thom, Paul (2010). ‘Abharī on the Logic of Conjunctive Terms’, Arabic Sciences and Philosophy, Vol. 20.
23
ORIGINAL_ARTICLE
وجود و ضرورت با تکیه بر آرای تیموتی ویلیامسون
با رجوع به فهم و درک عرفی متوجه این مطلب میشویم که تلقی عامه وجودداشتن را امری ممکن میداند و صحبت از ممکنبودگی موجودات را سخنی معقول و بدیهی تلقی میکنند. این تلقی از مفهوم وجود، مستلزم این است که وجود در جایگاه محمول جمله باشد و در ردیف اوصاف عادی بهشمار آید، زیرا بنابر چنین برداشتی مصادیق وجود همانند مصادیق اوصاف عادی از وضعیت ممکنی به وضعیت ممکن دیگر تغییر میکنند و این مطلب بازگوکنندۀ مفهوم ممکنبودگی موجودات است. در مقابل چنین دیدگاهی، برخی از فلاسفه معتقدند «وجودداشتن» صفت ضروری اشیاست و نمیتواند همانند اوصاف عادی در جایگاه محمولی جمله قرار گیرد. این تلقی مفهوم وجود را، همانند اوصاف منطقی، ضروری میداند و معتقد است وجود اشیا در مفهوم منطقی در دامنۀ تمامی جهانهای ممکن ثابت است، و این یعنی اینکه باید در کنار سخنگفتن از وجود اشیای انضمامی، از وجود اشیای ممکنی سخن گفت که بهواسطۀ داشتن اوصاف جهتمند همانند اشیای انضمامی در مفهوم منطقی وجود دارند. لینسکی، زالتا، و ویلیامسون از جمله نمایندگان بارز چنین تفکری هستند.
https://logicalstudy.ihcs.ac.ir/article_700_eff1c5149cd321561f50f1f496f22f42.pdf
2012-09-22
83
103
کلیدواژهها: وجود منطقی
انضمامیبودن
اشیای ممکن
اوصاف جهتمند
ویلیامسون
لطفالله
نبوی
nabavi_l@modares.ac.ir
1
دانشیار فلسفه، تربیت مدرس
AUTHOR
امیرحسین
یراقچی
ah.yaraghchi@yahoo.com
2
کارشناس ارشد منطق تربیت مدرس
AUTHOR
کریپکی، سول (1380). «ملاحظات معناشناختی در منطق وجهی»، ترجمۀ کاوه لاجوردی، دوفصلنامة نشر ریاضی، س 12، ش 1 و 2.
1
موحد، ضیاء (1381). منطق موجهات، تهران: هرمس.
2
نبوی، لطفالله (1383). مبانی منطق موجهات، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
3
Hughes, G. E, and M. j. Cresswell (1996). A New Introduction to Modal Logic, London: Routledge.
4
Williamson, T. (1990). ‘Necessary Identity and Necessary Existence’, Wittgenstein-Towards, Revaluation, R. Haller and J. Brandl (eds.), Vol, 1.
5
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل و اثبات قیاس مساوات با تکیه بر مبحث نسب اربعه در منطق قدیم
«دو چیز مساوی با یک چیز، خود با هم مساویاند»؛ این جملة معروف از دوران یونان باستان و شاید پیش از آن بهمثابة اصلی بدیهی، در میان عام و خاص پذیرفته شده است. با ورود منطق به حوزة اسلامی، ابن سینا و پس از او اغلب منطقدانان مسلمان میکوشند تا آن را به مدد قیاس ارسطویی و یا روشهای دیگر اثبات کنند، که به نظر میآید کوشش آنها چندان ثمری نداشته است و مورد نقد و ایراد است. بحث پیرامون این قیاس و انواع مشابه آنکه بهتدریج مطرح شد، در میان معاصران نیز ادامه دارد. به نظر میآید عدم توجه به محتوای مقدمات این قیاس موجب ناکامماندن تلاشها بوده است. با بهرهگیری از مبحث نسب اربعه، در تحلیل آن مقدمات، قیاس مساوات بهراحتی اثبات میشود، با این پیشفرض که حدود واردشده در این قیاس، مفاهیمی کلی هستند. علاوهبر این از درهمآمیختن دو مبحث قیاس و نسب اربعه، علاوهبر حل قیاس مساوات، قیاسهای متعدد دیگری که متضمن نسبت هستند پدید میآیند که همگی با روش قبلی و در داخل منطق قدیم قابل اثبات هستند.
https://logicalstudy.ihcs.ac.ir/article_701_7995da6397419f5f0e95aaa5ff519fbf.pdf
2012-09-22
105
126
قیاس مساوات
مقدمة خارجی
نسب اربعه
منطق قدیم
حمیدرضا
نیتی
hr.niati@gmail.com
1
کارشناسی ارشد منطق، علامه طباطبایی
AUTHOR
آتشین صدف، محمدرضا (بیتا). «نسبتهای چهارگانه»، در سایت اینترنتی پژوهشکدة باقرالعلوم
1
www. Pajoohe.com/fa/index.php?page=definition&UID=46430
2
ابن سینا (1330). شفا، الهیات، تهران: بینا.
3
ابن سینا (1390). اشارات و تنبیهات، ترجمه و شرح حسن ملکشاهی، ج 2، تهران: سروش.
4
ارسطو (1390). ارگانون، ترجمة میر شمسالدین ادیب سلطانی، تهران: نگاه.
5
حلی، علامه (1386). الجوهر النضید، ترجمة منوچهر صانعی درهبیدی، تهران: حکمت.
6
خندان، سیدعلی اصغر (1388). مغالطات، قم: بوستان کتاب.
7
خوانساری، محمد (1359). منطق صوری، ج 1 و 2، تهران: آگاه.
8
خونجی، افضلالدین (1389). کشفالاسرار عن غوامض الاافکار، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفة ایران.
9
ذکیانی، غلامرضا (1389). «راز بداهت شکل اول قیاس»، مجلة خردنامة صدرا، ش 61.
10
رازی، قطبالدین (بیتا). شرح المطالع، قم: کتب نجفی.
11
طوسی، خواجه نصیرالدین (1380). بازنگاری اساسالاقتباس، بهکوشش مصطفی بروجردی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
12
طوسی، خواجه نصیرالدین (بیتا). شرح الاشارات و التنبیهات، به کوشش سلیمان دنیا، قاهره: دارالمعارف.
13
فاخوری، عادل (1387). منطق قدیم از دیدگاه منطق جدید، ترجمة غلامرضا ذکیانی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
14
فرامرز قراملکی، احد (1385). منطق (1)، رشتة الهیات و معارف اسلامی، تهران: دانشگاه پیام نور.
15
مظفر، محمدرضا (1384). منطق، ج 1 و 2، ترجمه و اضافات علی شیروانی، قم: دارالعلم.
16