2024-03-28T17:59:43Z
https://logicalstudy.ihcs.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=19
منطقپژوهی
2383-0662
2383-0662
1389
1
1
ابهام و پارادوکس خرمن
داود
حسینی
در این نوشتار به معرفی مسئلة ابهام و پارادوکس خرمن خواهیم پرداخت. ابتدا بیان شهودی مطلب و سپس صورتبندی منطقی آن خواهد آمد. پس از آن، نظری به مسائل فلسفی مربوط به نظریهپردازی ابهام و مسائل فلسفی مرتبط با ابهام خواهیم افکند. در پایان نیز نظریههای موجود دربارة ابهام را بر اساس ملاکهای مختلف دستهبندی کرده، توصیفی اجمالی از هر یک ارائه خواهیم کرد.
ابهام
پارادوکس خرمن
موارد حاشیهای
عدم تعیّن
حلّ پارادوکس
2010
03
21
3
26
https://logicalstudy.ihcs.ac.ir/article_46_8c55cec0e1829924f54397bbf0dd86c9.pdf
منطقپژوهی
2383-0662
2383-0662
1389
1
1
تحلیل سور شرطی لزومی مبتنی بر منطق جدید
علیرضا
دارابی
نوشتار حاضر تلاشی برای تحلیل سور شرطی لزومی است. رویکردهای متفاوتی در تحلیل سور شرطی وجود دارد. بعضی آن را شبه سور میدانند و بعضی آن را مبتنی بر منطق زمان و یا منطق موجهات تحلیل نمودهاند. در این مقاله پس از بررسی و نقد این رویکردها، ابتدا مصادیق شرطی لزومی در زبان طبیعی را مورد بررسی قرار دادهایم، سپس چگونگی فرمولبندی آنها را در منطق جدید مشخص نمودهایم. همچنین به بررسی پیشفرضهای موجود در منطق قدیم پرداختهایم که صحّت استنتاجهای موجود در آن منطق، مبتنی بر آنهاست. در رویکرد حاضر نشان داده میشود که شرطی لزومی سرانجام تنها با استفاده از منطق ربط و منطق موجهات تحلیل میشود. همچنین برای درستی استنتاجها، قبول دو پیشفرض «امکان مقدم» و «ضروری بودن رابطة مقدم و تالی در کلیها» مورد نیاز است.
سور شرطی لزومی
منطق ربط
منطق موجهات
منطق مرتبة دوم
2010
03
21
27
56
https://logicalstudy.ihcs.ac.ir/article_47_e46f603d1af41a4f5ab66987e9b8640f.pdf
منطقپژوهی
2383-0662
2383-0662
1389
1
1
بنبست حمل سلبی
داریوش
درویشی
ارسطو در ارگانون، حمل را عین ایجاب دانسته است. ما حمل غیر ایجابی نداریم. سلب در ارگانون، سلب حمل است. هنگامی که مفهومی از شیئی سلب میشود، ما با یک حمل مواجه نیستیم. این مقاله در پی اثبات این نکته است که این عقیدة ارسطو به پارادوکسهایی خواهد انجامید که در متن منطق ارسطویی قابل پاسخگویی نیستند. و در نهایت، نشان خواهیم داد که این عقیدة ارسطو یکسره نابهجاست و حمل سلبی، در حکم یک بنبست در منطق نیست، بلکه آن نیز امکان دارد. از آنجا که در این مقاله از قاعدة نقض محمول استفاده شده است، و ارسطو مشخصاً این قاعده را نمیپذیرد، برای دفاع از روششناسی مقاله، این اعتقاد ارسطو تحلیل شده و نادرستی آن، نشان داده خواهد شد. در مجموع، مدعیات مقالة حاضر عبارت است از: (1)حمل و ایجاب یکی نیستند، بلکه ما حمل سلبی نیز داریم. (2) گزارههای موجبة معدوله، برخلاف عقیدة همة منطقدانان قدیم، در واقع ایجابی نیستند، بلکه سلبیاند. (3)نقض محمول، قاعدهای صادق و قابل استفاده برای اهداف منطق قدیم است. (4)قاعدة فرعیة، صادق اما ناقص است و شکل درست آن بدین قرار خواهد بود: «انتساب حکمی ایجابی یا سلبی بر چیزی، فرع بر ثبوت آن چیز است.» به این ترتیب، هر نوع حمل، اعم از ایجابی یا سلبی، نمیتواند بر معدوم انجام گیرد و در نتیجه، گزارههای سالبه به انتفاء موضوع کاذبند.
حمل
سلب
ایجاب
حدّ سلبی
نقض محمول
قاعدة فرعیّه
قضیة معدوله
سالبه به انتفاء موضوع
منطق ارسطویی
ارتفاع نقیضین
2010
03
21
57
82
https://logicalstudy.ihcs.ac.ir/article_48_b396e37331cded346f0c93abb6a050fd.pdf
منطقپژوهی
2383-0662
2383-0662
1389
1
1
«هر تناقضی محال است» به چه معناست؟
رحمان
شریفزاده
سیدمحمدعلی
حجتی
اصل عدم تناقض، قاطعانه ادعا میکند که هر تناقضی محال است. در این نوشته، با تحلیل مفاهیمی چون «تناقض» و «عدم تناقض» و ارتباط این مفاهیم با عامل معرفتی (انسان)، نشان خواهیم داد که ادعای مذکور، حداکثر میتواند به این معنی باشد که انسانهای فعلی نمیتوانند تناقضی را توجیه کنند. اگر این تحلیل، درست باشد، اصل عدم تناقض، برای قطعیت خود دلیل موجهی ندارد، و این احتمال وجود دارد که به شکلی معنادار و موجه از امکان تناقض در بعضی موارد، سخن گفته شود، مواردی که پارادوکسیکال هستند.
تناقض
تناقض باوری
صدق
امکان
2010
03
21
83
91
https://logicalstudy.ihcs.ac.ir/article_49_e3399d9a9e2a718dc4d747bbfe54357e.pdf
منطقپژوهی
2383-0662
2383-0662
1389
1
1
منطق گزارههای داستانی
سمیه
فریدونی
التزامات هستیشناختی منطق استاندارد، مشکلاتی در تحلیل گزارههای داستانی که حاوی هویّات خیالی و فاقد مدلول هستند، ایجاد میکند. با این حال وضعیت منطقی این گزارهها به عنوان بخشی از زبان طبیعی، حائز اهمیت است و نمیتوان از این مسئله چشمپوشی کرد که در زبان طبیعی، به هویات داستانی ارجاع داده میشود و گزارههای راجع به این هویّات، تصدیق یا تکذیب میشوند. در این مقاله سعی داریم با استفاده از چارچوب مفهومی جهانهای ممکن، توضیحی برای چگونگی ارجاع و ارزش صدق این گزارهها بیابیم و برخی مسائل منطقی مرتبط با متون داستانی را مورد بررسی قرار دهیم. همچنین نظامی برای منطق گزارههای داستانی، معرفی نماییم.
داستان
گزارههای داستانی
جهانهای ممکن
جهانهای داستانی
2010
03
21
93
112
https://logicalstudy.ihcs.ac.ir/article_50_80af89de4aadf3dce2b8125bb13f9c0e.pdf
منطقپژوهی
2383-0662
2383-0662
1389
1
1
منطقهای مبتنی بر عکس نقیض و نقض محمول
اسدالله
فلاحی
برای منطق دو نظام قدیم و جدید میشناسیم که از نظر برخی، در تضاد با یکدیگر قرار دارند. در این مقاله، میخواهیم ببینیم که آیا منطق قدیم در برابر منطق جدید، واقعاً یک منطق است و قواعد یکسانی را معرفی میکند یا خیر؟ در تعداد قواعد معتبر و بیان دقیق آنها در منطق محمولات قدیم، اختلاف نظرهای بسیاری مشاهده میشود. برای نمونه، تقریرهای گوناگون از قاعدة فرعیّه و قاعدة نقض محمول و نیز دو تعریف مشهور برای عکس نقیض را میتوان به عنوان مؤیدی برای این مدعا برشمرد. از آنجا که ارسطو قاعدة عکس نقیض را در منطق خود بیان نکرده است، نتیجه میشود که افزودن دو تقریر عکس نقیض به قواعد ارسطو، دو نظام منطقی جدید را پدید میآورد که صورتبندی محصورات چهارگانه در آن دو، متفاوت از صورتبندی محصورات در نظام ارسطو است. همچنین، از آنجا که تقریرهای متفاوتی از قاعدة فرعیه، قاعدة «نقض محمول» و قاعدة «عکس نقیض موافق» میان منطقدانان مسلمان شکل گرفته است، تعداد منطقها دست کم به شش عدد رسیده است. در این مقاله، با به دست دادن تعریف دقیقی از هر یک از این منطقها، برای هر یک از محصورات چهارگانه صورتبندی مناسبی در این شش منطق ارائه کردهایم.
عکس نقیض قدما
عکس نقیض متأخّران
قاعدة فرعیّه
قاعدة نقض محمول
محصورات
2010
03
21
113
142
https://logicalstudy.ihcs.ac.ir/article_51_eb3de5138c15f7555657fc811909fe34.pdf
منطقپژوهی
2383-0662
2383-0662
1389
1
1
دفاع از رویکرد مبتنی بر نظریة معنا در تعیین مصداقِ ثوابت منطقی
امید
کریمزاده
در این مقاله، نخست نظریة معنای دیویدسن و چگونگی کاربرد آن برای تعیین مصداق ثوابت منطقی را شرح خواهم داد. به این منظور به اصول موضوع واژگانی(Lexical axioms) و اصول موضوعِ مسوّرِ (Extentional attributive adjectives) را انتخاب میکند و نشان میدهد که با اتخاذ تعبیری خاص، میتوان نظریة معنای ساخت که در آن، صفتهای مقید مصداقی در اصول موضوعِ مسوّر ظاهر شوند؛ بنابراین، این اصول موضوع نمیتوانند مشخص کنندة مصداق ثوابت منطقی باشند. برای پاسخ به انتقاد اونز از مفهوم نقض شهود اساسی زبانی استفاده میکنم که دیویدسون در پاسخ به فاستر آن را به کار برده است. به این منظور نشان میدهم که انتقادهای فاستر و اونز علیرغم ظاهر متفاوتشان، دارای هستهای مشترکاند. در بخش نتیجه، به عدم امکان فروکاستن ویژگیهای معنایی زبان به ویژگیهای نحوی آن اشاره خواهم کرد.
ثابت منطقی
نظریة معنا
رویکرد دیویدسنی
صفت مقیّد مصداقی
اونز
2010
03
21
143
158
https://logicalstudy.ihcs.ac.ir/article_52_8da2f895d32d739114ece88589087346.pdf