نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• علیرضا قدردان ¹
• محمد کریمی لاسکی ²

¹ مدرسه علمیه دارالسلام

² دانشگاه تهران

چکیده

بنابر ادعای فخر رازی و طوسی، جهت عقد الوضع در نگاه فارابی امکان و در نگاه ابن سینا فعلیت است. آنها پس از این انتساب، دیدگاه فارابی را نادرست و دیدگاه ابن سینا را تایید میکنند. اگرچه فارابی اشاره مستقیمی به جهت عقد الوضع ندارد ولی از مجموع عبارات او عقدالوضع به لفظ مفرد کلّی در ناحیه موضوعِ قضایای محصوره تعریف میشود. درواقع، در این نگاه عقدالوضع، خود، به یک قضیه حملیه جهت پذیر تحلیل می‌شود. از طرفی با بررسی متون ابن سینا روشن میشود او تعیین جهت عقدالوضع را منوط به تحلیل جهت قضیه میداند، اما نهایتا دو جهت امکان و فعلیت را به عقدالوضع نسبت میدهد و نه فقط فعلیت را. بنابراین، ادعای دو شارح بزرگ ابن سینا در فعلی دانستن جهت عقدالوضع نزد ابن سینا، صحیح نیست. در این مقاله نشان میدهیم اولا فارابی و ابن سینا هر دو از جهت امکانی سخن گفته اند و ثانیا نقد فخر و طوسی به جهت امکان در عقدالوضع مطابق با نگاه خود ابن سینا صحیح نیست.

کلیدواژه‌ها

• فارابی
• فخررازی
• طوسی
• ابن سینا
• عقدالوضع
• امکان

موضوعات

• مطالعات تطبیقی در منطق

عنوان مقاله [English]

Term-subject modal in modal logic from Al-Farabi's and Avicenna's viewpoint

نویسندگان [English]

• Alireza Ghadrdan ¹
• Mohammad Karimi Lasaki ²

¹ Darussalam Seminary

² Tehran University

چکیده [English]

The relationship between term-subject and subject in the attrebutive theorem is (‘عقدالوضع’-Aghd Al-Vaz). According to Al-Razi pruport, the modal of that relationship in Al-farabi’s viewpoint is contingency but Al-Tousi says Al-Farabi’s viewpoint is possibility modal. So at last, two of them don’t accept Al-Farabi’s holistic view. On the other hand both of them say that Avicenna, however, accepts actuality modal for ‘Aghd Al-Vaz’ in every theorem and this is the true modal. So Al-Farabi doesn’t talk about the modal of Aghd Al-Vad completely but it is understood that he looks at the relationship as a kind of theorem which accepts modals. Therefore, Avicenna doesn’t accept actuality modal for all theorems. So in this article, first of all we are going to check that possibility modal and contingency modal as a modal of Aghd Al-Vaz is accepted by both Al-Farabi and Avicenna; in the second step we are going to show that the critic of Al-Razi and Al-Tousi in Al-Farbi is not seemed true.

کلیدواژه‌ها [English]

• Farabi
• Razi
• Tousi
• Avicenna
• subject
• possibility