Document Type : Research

Author

Abstract

One of the most perplexing issues in Arabic Logic is the particular quantifier for conditionals. Before discussing particular quantifier at cogent conditionals, Ibn-Sina deals with particular quantifier at categorical propositions and its divisions. But, as we shall see, his explanation at categorical propositions is inconsistent with his discussion at conditionals; and his analogy between the two realms is more confusing than explaining! Despite this, in this paper, I’ll show that by using some branches in Modern Logic, such as second-order logic, modal logic and temporal logic, many of the ambiguities and the objections can be replied. Also, I’ll glance at the reflection of the discussion in some of Ibn-Sina’s great followers: Fakhr Al-Din Al-Razi, Afdal Al-Din Al-Khunaji, Athir Al-Din Al-Abhari, Khaje Nasir Al-Tusi, Shams Al-Din Al-Samaqandi and Qutb Al-Din Al-Razi. I shall show haw far they are from Ibn-Sina. Besides, it will be clear that their distinctions between contingent conditional and particular cogent conditional are very weak and, indeed, cannot help any way to understand the distinction.

Keywords

-         ابن‌سینا، حسین، (1964)، الشفاء، المنطق، القیاس، القاهره، دار الکاتب العربی للطباعه و النشر.
-         ابن‌سینا، حسین، (1970)، الشفاء، المنطق، العباره، القاهره، دار الکاتب العربی للطباعه و النشر.
-         حجتی، سید محمد علی و علیرضا دارابی، (1386)، «بررسی و مقایسه دو دلالت شناسی منطق مرتبه دوم»، مطالعات و پژوهشها، مجله علمی- پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان دورۀ دوم، شماره 51، صص 69-84.
-         سمرقندی، شمس‌الدین محمد، (692ق. ن.خ. 441)، شرح القسطاس فی المنطق، نسخۀ خطی کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، شمارۀ 441.
-         سمرقندی، شمس‌الدین محمد، (692ق. ن.خ. 3859)، القسطاس فی المنطق و شرحه، نسخۀ خطی کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، شمارۀ 3859.
-         سمرقندی، شمس‌الدین محمد (2010م.). قسطاس الأفکار فی تحقیق الأسرار، با مقدمه، تصحیح، ترجمه و شرح نجم‌الدین پهلوان به عنوان رسالۀ دکتری، آنکارا، دانشگاه آنکارا. دانلودپذیر از آدرس زیر:
-         سمرقندی، شمس‌الدین محمد (2014م.). قسطاس الأفکار فی تحقیق الأسرار، تصحیح و ترجمه به ترکی از نجم‌الدین پهلوان، استانبول، تورکیه یازما اثرلر کورومو باشکانلیجی.
-         طوسی، نصیر الدین، (1367)، اساس الاقتباس، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
-         طوسی، نصیر الدین، (1353)، تعدیل المعیار فی شرح تنزیل الافکار، در منطق و مباحث الفاظ، گردآوری مهدی محقق و توشی هیکو ایزوتسو، صص 137-248.
-         علامه حلی، (1362)، الجوهر النضید فی شرح منطق التجرید، قم، انتشارات بیدار.
-         فخر رازی، محمد بن عمر، (1381)، منطق الملخّص، احد فرامرز قراملکی و آدینه اصغری نژاد، تهران، دانشگاه امام صادق.
-         فلاحی، اسداله، (1386)، «صورت‌بندی جدیدی از قضایای حقیقیه و خارجیه»، آینه معرفت 11، صص 30-61.
-         فلاحی، اسداله، (1388)، «شرطی لزومی در منطق جدید»، تأملات فلسفی 1، صص 7-46.
-         فلاحی، اسداله، (1388ب)، «شرطی اتفاقی در منطق جدید»، پژوهش‌های فلسفی (نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز) 214، پاییز و زمستان، صص 105-133.
-         فلاحی، اسداله، (1388ج)، «لزومی حقیقی و لزومی لفظی»، فلسفه و کلام اسلامی (مقالات و بررسیها) دفتر 1، پاییز و زمستان، صص: 107-129.
-         فلاحی، اسداله، (1388د)، «سلب لزوم و لزوم سلب در شرطی سالبه کلیه»، معرفت فلسفی 25، پاییز، صص: 233-260.
-         فلاحی، اسداله، (1389‍‌)، «گزاره ماهوی نزد ابن‌سینا و ضرورت سور»، حکمت سینوی (مشکوه النور) سال 14 شماره 43، بهار و تابستان، صص: 66-86.
-         فلاحی، اسداله، (1389ب)، «قضیه حقیقیه و خارجیه در منطق حذف این‌همانی و منطق مرتبه دوم هنکین»، معرفت فلسفی 28، تابستان، صص 39-56.
-         فلاحی، اسدالله، (1393)، «منطق ربط نزد شمس‌الدین سمرقندی»، منطق‌پژوهی 10، پاییز و زمستان، ص 71-103.
-         فلاحی، اسدالله، (1395)، منطق تطبیقی، تهران، انتشارات سمت.
-         قطب رازی، محمد بن محمد، (1393)، لوامع الأسرار فی شرح مطالع الأنوار، تصحیح و مقدمه از علی اصغر جعفری ولنی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
-         قطب رازی، محمد بن محمد، (1393ب)، لوامع الأسرار فی شرح مطالع الأنوار، تصحیح و مقدمه از ابوالقاسم رحمانی، تهران، مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
-         موحد، ضیاء، (1381)، منطق موجهات، تهران، انتشارات هرمس.
-         نبوی، لطف‌اله، (1383)، منطق موجهات، تهران، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.