نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• کتایون مهرآبادی

دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

چکیده
اعتبار هر استدلالی به سازواری آن با قوانین منطقی بازبسته است. برخی استدلال‌ها نمودی برهانی دارند؛ ولی در بطنشان دارای گونه‌هایی از خطاهای منطقی‌اند؛ یعنی شبه‌برهان‌اند، نه برهان. آثار کلامی، به عنوان متونی که استدلال‌های به ظاهر منطقی و معتبر در خود دارند، از این باب درخور ارزیابی‌اند. بنابراین، منطق ابزار علمی مناسبی برای اعتبارسنجی این متون است. در این پژوهش سه استدلال از کتاب کشف المحجوب اثر علی بن عثمان هجویری بررسی می‌شود. این بررسی هم از منظر نحوی، با مبنا قرار دادن منطق صوری مرتبه اول، انجام می‌گیرد و هم از دیدگاه معنایی و مواد قیاس. سرانجام با برکشیدن مغالطات صوری و معنایی و نیز تعیین گونه‌ی مقدمات استدلال‌ها نشان داده می‌شود که هجویری از اصول علم منطق آگاهی و بر آنها تسلط داشته، نیز خود را به رعایت قوانین آن موظف می‌دانسته؛ ولی گاه از مغالطه عاری نبوده است. همچنین برمی‌آید که استدلال‌های او گاه از برهان به حد خطابه نزول رتبه دارد.

کلیدواژه‌ها

• منطق مرتبه اول
• صورت‌بندی
• استنتاج طبیعی
• کشف المحجوب
• هجویری

موضوعات

• منطق ریاضی استاندارد

عنوان مقاله [English]

Formalizing three reasonings of Hojwiri in first-order predicate logic

نویسنده [English]

• Katayoon Mehrabadi

Allameg Tabatabayi University

چکیده [English]

The validity of any argument depends on its compatibility with logical rules. Some arguments have a form of proof; But they have some types of logical errors inside, that is, they are pseudo-arguments; not proof. Theological works, as texts that have seemingly logical and valid arguments, are worthy of evaluation in this regard. Therefore, logic provides a suitable scientific tool for validating them. In this research, three arguments from the book Kashf al-Mahjub are examined. This review is done both from the syntactic point of view, based on the first-order logic, and from the semantic point of view and deduction's materials. Finally, by specifying formal and semantic fallacies as well as determining the types of deductions of the arguments, it is shown that Hojwiri knew and mastered the principles of logic, and considered himself obliged to comply with its rules; But sometimes it has not been free from fallacies. It also turns out that his arguments are sometimes downgraded from argument to lecture.

کلیدواژه‌ها [English]

• First-order logic
• formalizing
• natural deduction
• Kashf al-Mahjub
• Hojwiri