نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی

چکیده

بحث تلازم شرطیات از جهات گوناگون دارای اهمیت است. در این بحث به‏ خوبی می‌‏توان به درک درستی از آرای منطق‏‌دانان مسلمان در زمینة قضایا و استدلال‏‌های شرطی دست یافت و در مقام مقایسة این آرا با دیدگاه منطق‏‌دانان دیگر به‏درستی قضاوت کرد. منطق‌‏دانانی که به بحث تلازم شرطیات پرداخته‌‏اند هر‏یک به تعدادی از تلازم‌‏ها اشاره کرده‌‏اند و قضایای متلازم نیز با معیارها و ملاک‌‏های متفاوتی دسته‌‏بندی شده‌‏اند. در این مقاله، ابتدا تلازم‌‏های قضایای متصل را که در مهم‌‏ترین آثار منطقی آمده است برمی‌‏شماریم و چگونگی تبیین و اثبات آن‏ها را در این آثار بیان خواهیم کرد. سپس با بررسی و نقد این مباحث و با بهره‌‏گیری از نمادها دسته‌‏بندی دیگری از تلازم قضایای شرطی را ارائه می‌‏کنیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Review Attached Conditional Correlation in the Works of Muslim Logicians

نویسنده [English]

  • Davoud Heydari

Assistant Professor, Islamic Philosophy & Speech Department, Razavi University of Islamic Sciences

چکیده [English]

Some logicians earlier logicians, especially as long as the correlation provided or paid for. And even an independent treatises have been written on the subject. In contrast, others argue considered useless or less useful. Unfortunately, this issue has been raised in later works or abbreviated or omitted entirely. In many ways, provided the correlation is important in this debate as well as an understanding of the views of Muslim logicians was provided in the case and the arguments of the vote in comparison with the views of other ill-judged logicians. In this paper, counting and how to explain and prove they are connected Tlazmhay cases in the works presented logicians The review examines these issues, using the coding categories to see if there are other cases of correlation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Necessary
  • Attendance
  • Provided
  • Connect
  • Reflect
ابن‏رشد (1983). تلخیص کتاب القیاس، تحقیق دکتر محمود قاسم، مصر: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
ابن‏سینا، حسین بن عبدالله (1405 الف). منطق الشفا، (جلد ا-4)، قم: انتشارات آیت‏الله مرعشی نجفی.
ابن‏سینا، حسین بن عبدالله (1405 ب). منطق المشرقیین، قم: انتشارات کتاب‏خانة آیت‏الله مرعشی نجفی.
ابن‏سینا، حسین بن عبدالله (1403). الاشارات و التنبیهات، با شرح نصیرالدین محمد طوسی و شرح قطب‏الدین محمد رازی، بی‏جا: دفتر نشر کتاب.
ابهری، اثیرالدین (1353)، تنزیل الافکار در تعدیل المعیار فی نقد تنزیل الافکار، نصیرالدین طوسی، در منطق و مباحث الفاظ، توشی‏هیکو ایزوتسو و مهدی محقق، تهران: دانشگاه تهران.
ابهری، اثیرالدین (بی‏تا). کشف الحقایق، تهران: نسخة خطی کتاب‏خانة مجلس شورای اسلامی، شمارة 504107.
بلغاری، برهان بن سدیدالدین یوسف (بی‏تا). تلازم الشرطیات، نسخة خطی کتاب‏خانة مجلس شورای اسلامی، صحافی‏شده در «شرح فصول بقراط»، شمارة 843966.
بلغاری، برهان بن سدیدالدین یوسف (بی‏تا). تلازم الشرطیات، نسخة خطی سازمان کتاب‏خانه‏ها، موزه‏ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، شمارة 75024.
بهمنیار، ابن‏المرزبان (1375). التحصیل، تصحیح و تعلیق مرتضى مطهرى، تهران: دانشگاه تهران.
بیجوری، إبراهیم (1321 ق). حاشیة البیجوری على مختصر السنوسیفی علم المنطق، مصر: مطبعة التقدم‏الطبعة الاولى.
پهلوان، نجم‏الدین (2010). «مقدمـه، تصـحیح و شـرح قسطاس الافکار فی تحقیـق الاسـرار»، نوشتة شمس‏الدین سمرقندی، رسالة دکتری، دانشگاه آنکارا.
تهانوی، محمدعلی (١٩٩٦). موسوعة کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، مقدمة رفیق العجم، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون.
جرجانی‏، علی‏ بن‏ محمد (1368). التعریفات، تهران: ناصرخسرو.
حلی، حسن بن یوسف (1381). الجوهر النضید، تصحیح: محسن بیدارفر، قم: بیدار.
حلی، حسن بن یوسف (1432 ق). القواعد الجلیة فى شرح الرسالة الشمسیة، تحقیق فارس حسون تبریزیان، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
حیدری، داود (1390). «روابط منطقی بین گزاره ‏های حملی در منطق ارسطویی»، خردنامة صدرا، ش 66.
خونَجی، افضل‏الدین (1389). کشف‏ الاسرار عن غوامض الافکار، مقدمه و تحقیق خالد الرویهب، تهران: مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفة ایران و مؤسسة مطالعات اسلامی دانشگاه آزاد برلین ـ آلمان.
رازی، قطب‏الدین (1384). تحریر القواعد المنطقیه فی شرح الرسالة الشمسیة، تصحیح محسن بیدار، قم: بیدار.
رازی، قطب‏الدین (1393). لوامع الاسرار فی شرح مطالع الانوار، و تصحیح، تحقیق و مقدمه: علی اصغر جعفری ولنی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ساوی، زین‏الدین عمر بن سهلان (1383). البصائر النصیریه، تحقیـق از حسـن المراغـی (غفـارپور)، تهـران: مؤسسة الصادق الطباعه و النشر.
سمرقندی، شمس‏الدین (بی‏تا). شرح قسطاس، تهران: نسخة خطی کتاب‏خانة مجلس شورای اسلامی، شمارة 3859.
سنوسی محمد بن یوسف (بی‏تا). شرح مختصر فی علم المنطق، نسخه خطی جامعة الملک سعود، شمارة 6059.
شهرزوری، شمس‏الدین (1383). رسائل الشجرة الالهیة فی علوم الحقایق الربانیة، مقدمه و تصحیح و تحقیق از دکتر نجفقلی حبیبی، ج 1، تهران: مؤسسة حکمت و فلسفة ایران.
شیرازی، قطب‏الدین (١٣٦5). درة‏التاج، تصحیح سیدمحمد مشکوه، تهران: حکمت.
طوسی، خواجه نصیرالدین (1380). بازنگاری اساس‏الاقتباس، به‏کوشش مصطفی بروجردی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
فارابی، ابونصر (1985). المنطق عند الفارابی، تحقیق رفیق العجم، بیروت: دار المشرق، الجزء الاول.
فخر رازی، محمد بن عمر (1381). منطق الملخص، تقدیم، تحقیق و تعلیق احد فرامرز قراملکی و آدینه اصغری‏نژاد، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
یزدی، مولی عبداللّه بن شهاب الحسین (1363). الحاشیة علی تهذیب المنطق، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.