نوع مقاله : کوتاه
نویسنده
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
چکیده
پارادوکسِ امتناع تناقض که بنیادی‌ترین اصل معرفت را به چالش می‌کشد با پذیرش این‌که «اجتماع نقیضان ممتنع است» نتیجه می‌گیرد که «اجتماع نقیضان ممتنع نیست». صدرالدین شیرازی کوشیده است که این پارادوکس را با جدایی‌نهادن میان حمل اوّلی و شایع فروگشاید. او پیش‌فرض می‌گیرد که «اجتماع نقیضان» موضوع گزاره‌های یادشده و «ممتنع» محمول آن‌ها است. این جستار با نفی این پیش‌فرض، راه‌حل دیگری را پیش می‌نهد که برپایه‌ی آن «اجتماع» بر ادات عطف، «نقیضان» بر سازه‌های عاطف، و «ممتنع» بر ضرورت سلب که ترکیب جهت و کیفیت است، دلالت دارد.
پارادوکسِ امتناع تناقض که بنیادی‌ترین اصل معرفت را به چالش می‌کشد با پذیرش این‌که «اجتماع نقیضان ممتنع است» نتیجه می‌گیرد که «اجتماع نقیضان ممتنع نیست». صدرالدین شیرازی کوشیده است که این پارادوکس را با جدایی‌نهادن میان حمل اوّلی و شایع فروگشاید. او پیش‌فرض می‌گیرد که «اجتماع نقیضان» موضوع گزاره‌های یادشده و «ممتنع» محمول آن‌ها است. این جستار با نفی این پیش‌فرض، راه‌حل دیگری را پیش می‌نهد که برپایه‌ی آن «اجتماع» بر ادات عطف، «نقیضان» بر سازه‌های عاطف، و «ممتنع» بر ضرورت سلب که ترکیب جهت و کیفیت است، دلالت دارد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Non-contradiction Paradox
نویسنده [English]
- Mahdi Azimi
university of Tehran
چکیده [English]
Non-contradiction Paradox that challenges the most impotant principle of knowledge, assuming that “the aggregation of the pair of contradictories is impossible” concoludes that that “the aggregation of the pair of contradictories is not impossible”. Mulla Sadra tries to solve the paradox by distinction between two type of predication called ‘awwali’ and ‘shayi’. He presupposes a subject-predicate structure in these proposisions. Denying such a presupposition, this article suggest another solution.
Non-contradiction Paradox that challenges the most impotant principle of knowledge, assuming that “the aggregation of the pair of contradictories is impossible” concoludes that that “the aggregation of the pair of contradictories is not impossible”. Mulla Sadra tries to solve the paradox by distinction between two type of predication called ‘awwali’ and ‘shayi’. He presupposes a subject-predicate structure in these proposisions. Denying such a presupposition, this article suggest another solution.
Non-contradiction Paradox that challenges the most impotant principle of knowledge, assuming that “the aggregation of the pair of contradictories is impossible” concoludes that that “the aggregation of the pair of contradictories is not impossible”. Mulla Sadra tries to solve the paradox by distinction between two type of predication called ‘awwali’ and ‘shayi’. He presupposes a subject-predicate structure in these proposisions. Denying such a presupposition, this article suggest another solution.
کلیدواژه‌ها [English]
- paradox
- non-contradiction
- predication
- Far'iyya Rule
- ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1376). الالهیّات من کتاب الشفاء، تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
- شمس، منصور (1387). آشنایی با معرفت‌شناسی، تهران: طرح نو.
- شیرازی، صدرالدین (۱۴۲۳ق). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الاربعة، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- ---------- (بی‌تا). اللمعات المشرقیة فی الفنون المنطقیة، با ترجمه و شرح عبدالمحسن مشکوةالدینی، انتشارات مؤسسه‌‌‌ی مطبوعاتی نصر، تهران.
- عظیمی، مهدی (1387). «ناسازواره‌ی معدوم مطلق و گزاره‌های همتای آن،» دوفصلنامه‌ی علمی‌ـ‌پژوهشی مطالعات اسلامی: فلسفه و کلام، شماره‌ی 2/81، پاییز و زمستان، صص37-72.
- Lannone, A. (2001). Pablo, Dictionary of World Philosophy, Routledge, London and New York.
- Van Heijenoort, John, (2005). ‘Logical Paradoxes’ in The Encyclopedia of Philosophy, ed. Paul Edwards, vol. 5.
)