نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• سعید پوردانش ¹
• مهدی بهنیافر ²

¹ دانشجوی دکتری فلسفه غرب دانشگاه علامه طباطبائی

² استادیار گروه فلسفه علم دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

پژوهش حاضر به این مسأله می‌پردازد‌ که آیا تعریف تارسکی از مفهوم نتیجه‌ی منطقی در مقاله‌ی دوران‌سازش «درباره‌ی مفهوم نتیجه‌ی منطقی» (1936) چنان‌که مدعای این مقاله است مفهوم عام نتیجه‌ی منطقی را فراچنگ میآورد یا نه. برای آن-که دریافته شود رویکرد غالب به نتیجه‌ی منطقی در زمان تارسکی (مفهوم نظریه‌برهانی نتیجه) چه خللی داشت که او را به کوشش برای ارائه‌ی تعریف جدیدی از نتیجه منطقی سوق داد، نخست رویکرد نظریه برهانی به مفهوم نتیجه‌ی منطقی را معرفی و ناکارآمدی آن را از نظر تارسکی بررسی خواهیم کرد، سپس دو تفسیر از مفهوم نتیجه‌ی عامِ مد نظر او را بیان خواهیم نمود. تفسیر نخست از مفهوم عامِ نتیجه نزد تارسکی آن مفهومی است که همه‌ی انسان‌های معمولی و غیرمتخصص در فلسفه، منطق و ریاضیات در زبان روزمره بکار می‌برند؛ تفسیر دوم آن است که مراد تارسکی از مفهوم عام نتیجه آن مفهومی است که برای اهل فن یعنی منطق‌دان و ریاضی‌دانان «عمومیت» دارد و در روش اصل موضوعی بکار رفته است. ما از تفسیر دوم دفاع می‌کنیم و ضمن بررسی توصیفی- تحلیلیِ تعریف پیشنهادی‌ او از این مفهوم و ارائه‌ی مثالی از آن در نهایت نتیجه می‌گیریم که کوشش تارسکی برای فراچنگ آوردن مفهوم عام نتیجه قرین موفقیت بوده است.

کلیدواژه‌ها

• نتیجه ی منطقی
• مفهوم عام نتیجه ی منطقی
• مدل
• سمانتیک
• نظریه برهان

عنوان مقاله [English]

Does Tarski captures the Common Concept of Logical Consequence?

نویسندگان [English]

• Saeid Pourdanesh ¹
• Mahdi Behniafar ²

¹ PhD student in Western Philosophy, Allameh Tabataba'i University

² Assistant Professor, Department of Philosophy of Science, Allameh Tabataba'i University

چکیده [English]

This article is concerned of the problem that weather Tarski’s definition of the ‘logical consequence’ in his seminal article ‘On the Concept of Logical Consequence’ (1936), as his article claims, captures the common concept of logical consequence or not. First of all, for understanding what defect had prevailing approach of logical consequence (proof- theoretical approach) that led him to attempt to present new definition of concept of logical consequence, I introduce proof-theoretical approach to logical consequence and examine its default and then explain two interpretations of his definition of the common concept of logical consequence. the First interpretation is that the common concept of logical consequence is the concept that all of ordinary and non-professional peoples in philosophy, logic and mathematics use. the Second interpretation is that what Tarski means by the common concept of logical consequence is the concept that for professional peoples in logic and mathematics is ‘common’ and already used in axiomatics. I defend the second interpretation and after descriptive-analytic examination of his suggested definition of this concept and presentation of example of it, I finally conclude that Tarski in his attempting for capture of the common concept of logical consequence has succeeded.

کلیدواژه‌ها [English]

• Logical Consequence
• The Common Concept of Logical Consequence
• Model
• Semantic
• Proof Theory