وجود ذهنی، حافظه و استدلال‌های پیچیده

مهدی اسدی

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1400، صفحه 1-29

https://doi.org/10.30465/lsj.2022.39792.1386

چکیده
  برخی از اشکال‌هایی که اندیشمندان غربی به وجود ذهنی وارد کرده‌اند نزد فیلسوفان ما تقریباً ناشناخته ‌است و پاسخ کاملی دریافت نکرده است. مثلاً یکی از مهم‌ترین و دشوارترین اشکال‌های اندیشمندان غربی در این زمینه اشکال چگونگی تصور امور پیچیده‌ است؛ چراکه ظاهراً هیچ انسانی قادر نیست صورتی از امور پیچیده‌ در ذهن خود تشکیل دهد. مشکلی ...  بیشتر

آیا تارسکی مفهوم عام نتیجه ی منطقی را فراچنگ می آورد؟

سعید پوردانش؛ مهدی بهنیافر

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1400، صفحه 31-55

https://doi.org/10.30465/lsj.2022.39076.1382

چکیده
  پژوهش حاضر به این مسأله می‌پردازد‌ که آیا تعریف تارسکی از مفهوم نتیجه‌ی منطقی در مقاله‌ی دوران‌سازش «درباره‌ی مفهوم نتیجه‌ی منطقی» (1936) چنان‌که مدعای این مقاله است مفهوم عام نتیجه‌ی منطقی را فراچنگ میآورد یا نه. برای آن-که دریافته شود رویکرد غالب به نتیجه‌ی منطقی در زمان تارسکی (مفهوم نظریه‌برهانی نتیجه) چه خللی داشت که ...  بیشتر

وحدت در گزاره های رمزانشی

حسن همتایی؛ سید محمد علی حجتی؛ لطف الله نبوی

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1400، صفحه 57-84

https://doi.org/10.30465/lsj.2021.37940.1374

چکیده
  وحدت در گزاره‌های رمزانشیچکیده: درباره‌ی گزاره‌ها (ی متداول)، خانواده‌ای از مسئله‌ها وجود دارد که ذیل عنوان مسئله‌ی وحدت گزاره مطرح‌ می‌شوند و از این می‌پرسند که چگونه یک گزاره، بازنمایاننده است؛ چگونه معنایی منسجم و واحد، فراتر از مجموع معانی دخیل در آن دارد و چگونه برخلاف اجزائش، قابل تصدیق و تکذیب است. در این مقاله، مسئله‌(ها)ی ...  بیشتر

استراوسون و نظریه انشائی صدق

غلامرضا حسین‌پور

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1400، صفحه 85-107

https://doi.org/10.30465/lsj.2021.36481.1364

چکیده
  پیتر استراوسون، در مقاله «صدق»، به اقتفای رمزی، مسئله زائد بودن نظریه صدق را مطرح می‌کند. او اظهار کردن جملات حاوی محمول صادق را انجام کاری می‌داند و به تعبیر اصطلاحی خود، اِخباری نمی‌داند بلکه انشائی قلمداد می‌کند. اظهارات انشائی، صادق یا کاذب نیستند بلکه به بجا یا نابجا متصف می‌شوند و فعل یا عمل‌اند نه گزاره یا توصیف. بدین‌سان ...  بیشتر

حمل شیء بر خود: حمل اولی، شایع یا اینهمانی منطق جدید

محمود زراعت پیشه

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1400، صفحه 109-126

https://doi.org/10.30465/lsj.2021.36457.1363

چکیده
  حمل از جمله ابزارهای اصلی در تحلیل های منطقی به حساب می آید. در میان اقسام حمل، حمل شیء بر خود در فلسفه اسلامی مورد نقد و نظرهای فراوانی قرار گرفته است. از جمله این نقد و نظرها چیزی است که می توان با ادبیاتی پساصدرایی آنرا حمل اولی انگاری و یا حمل شایع انگاری حمل شیء بر خود دانست و یا می توان با ادبیاتی مرتبط با منطق جدید آن را اینهمانی ...  بیشتر

سمنتیک عبارت‌های ناشمار انضمامی

محسن شعبانی صمغ آبادی

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1400، صفحه 127-148

https://doi.org/10.30465/lsj.2021.36900.1372

چکیده
  در اکثر زبان‌های طبیعی اسم‌های عام به دو رده‌ی شمار و ناشمار تقسیم می‌شوند. میان این دو رده از اسم‌ها هم تمایز نحوی برقرار است و هم تمایز سمنتیکی. در این میان اما یک تمایز نحوی بارزتر از دیگران است: اسم‌های شمار می‌توانند با معرّف‌های عددی همراه شوند. برای مثال، در زبان فارسی می‌توان از «دو دلفین» یا «سه درخت» سخن گفت، ...  بیشتر

همتاهای وجهی برای برخی منطق های زیرشهودی

فاطمه شیرمحمدزاده ملکی

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1400، صفحه 149-173

https://doi.org/10.30465/lsj.2022.39376.1383

چکیده
  هدف اصلی ما در این مقاله پیدا کردن همتاهای وجهی برای برخی منطق‌های زیرشهودی معرفی شده توسط دیانگ و شیرمحمدزاده است.‎ ‎‎آنها برای اثبات تمامیت منطق‌های زیرشهودی معرفی شده‏، دو نوع قاب همسایگی‏، به نام‌هایقاب N-همسایگی و قاب ‎NB-‎همسایگی‏ را معرفی کرده‌اند. ساختار قاب‌های N-همسایگی شبیه قاب‌های همسایگی شناخته شده برای ...  بیشتر

مابعدالطبیعه تعریف: مسائل تعریف در کتاب زتا و اتای مابعدالطبیعه ارسطو

علی راضا عطارزاده

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1400، صفحه 175-192

https://doi.org/10.30465/lsj.2022.40373.1391

چکیده
  هدف این مقاله بازسازی مسائل و پاسخ هایی است که ارسطو در زتا و اتا از مابعدالطبیعه درباره ی تعریف مطرح می کند. پیشفرض اساسی ارسطو در این جا اجزاء داشتن تعریف و تناظر آن با ذات یا صورت است. همین پیشفرض به مسائل اصلی مطرح شده در زتا و اتا می انجامد. این مسائل مترتب بر یکدیگر هستند و پاسخ به هر یک به مسأله ی دیگر می انجامد. مطابق بازسازی این ...  بیشتر

نظریهٔ مدل محدود و برخی کاربردهای آن در حساب محدود

ابوالفضل علم؛ مرتضی منیری

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1400، صفحه 193-211

https://doi.org/10.30465/lsj.2021.36251.1358

چکیده
  نظریة مدل محدود را می‌توان بخشی از نظریة مدل دانست که هدف آن بررسی مفاهیم و نتایج نظریة مدل در یک زبان شامل یک رابطة ترتیبی است در حالتی که سورهای مورد بحث همگی از نوع محدود هستند. از نظریة مدل محدود می‌توان برای مطالعة مسائل مربوط به نظریة حساب محدود استفاده کرد. حساب محدود را می‌توان زیرنظریه‌ای از حساب مرتبة اول پئانو در زبانی ...  بیشتر

قضایای حقیقیه و خارجیه نزد ارسطو

اسد‌الله فلاحی

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1400، صفحه 213-234

https://doi.org/10.30465/lsj.2022.40758.1394

چکیده
  منطق‌دانان مسلمان به پیروی از فخر رازی دو اصطلاح قضیة حقیقیه و خارجیه را به ادبیات منطقی خود افزوده‌اند که در نگاه بدوی در آثار ارسطو و شارحان یونانی‌اش وجود ندارد. با وجود این نشان می‌دهیم که هرچند ارسطو هنگام بحث از قیاس‌های مطلق (غیروجهی) مثال‌هایی برای قضیة مطلقه ذکر کرده است که قضیة حقیقیه هستند، اما هنگام بحث از قیاس‌های ...  بیشتر

منطق، اندازه و رویکردی غیر کراندار به منطق انتگرال

علیرضا مفیدی

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1400، صفحه 235-250

https://doi.org/10.30465/lsj.2022.38229.1375

چکیده
  تعامل منطق با نظریه‌های اندازه و احتمال همواره از رویکردهای مهم مطالعات در علم منطق و نظریه مدلها بوده است. در این راستا بسترهای منطقی متعددی برای تلفیق این شاخه‌ها بوجود آمده‌اند. منطق انتگرال نمونه‌ای مهم از آنهاست که در ابتدا توسط کیسلر و هوور معرفی و بررسی گردید و سپس در مقالات مختلف از جمله مقاله باقری-پورمهدیان مطالعه‌اش ...  بیشتر

تئوفراستس و قیاس‌های دارای-حد-اضافه

فرشته نباتی

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1400، صفحه 251-272

https://doi.org/10.30465/lsj.2022.38251.1376

چکیده
  تئوفراستس شاگرد و جانشین ارسطو، به‌جز شرح نظام منطقی استادش، برای تکمیل و غنای بیشتر این نظام دست به‌کار اصلاح و بسط آن هم شد. علاوه بر اینها او صورت‌هایی استدلالی را معرفی کرد که در آثار ارسطو یا اصلا ذکری از آنها وجود نداشت یا ارسطو تنها به اشاره‌هایی گذرا به آنها اکتفا کرده‌بود. یکی از این صورت‌های استدلالی که تئوفراستس مطرح ...  بیشتر