راه‌حلی به پارادوکس معدوم مطلق

مهدی اسدی

دوره 5، شماره 2 ، مهر 1393، صفحه 1-30

چکیده
  ‌در حل ‌پارادوکس معدوم مطلق (معدوم در ذهن و خارج) راه‌حل‌های گوناگونی مطرح شده است؛ راه‌حل‌هایی چون: اختلاف در مفهوم و مصداق و معادل‌های آن که رایج‌ترین پاسخ است؛ اختلاف در بتّی و غیر بتّی و معادل‌های آن و غیره. این نوشتار با اشاره به نقدپذیری این راه‌حل‌ها مدعی است راه‌حل درست همان شناخت‌پذیری عدم‌ مطلق است. این راه‌حل گرچه ...  بیشتر

بررسی قاعدة نقض تالی

سید محمدعلی حجتی؛ علی‌رضا دارابی؛ لطف‌الله نبوی

دوره 5، شماره 2 ، مهر 1393، صفحه 31-53

چکیده
  مطابق قاعده‌ای در منطق ابن‌سینا، میان هر دو قضیة شرطی لزومی که کمیت یکسان، کیفیت متفاوت، مقدم یکسان و تالی نقیض هم دارند، تلازم برقرار است. این قاعده توسط ابن‌سینا معرفی و برای آن استدلال شده است. پس از وی، این قاعده مورد نقد منطق‌دانان سینوی قرار گرفت. خونجی با مثال‌هایی از زبان طبیعی، پیش‌فرض‌های اثبات ابن‌سینا را زیر سؤال برده ...  بیشتر

منطقِ طریقِ اولایی در آیات قرآن

محمود زراعت پیشه؛ عاطفه رنجبر دارستانی

دوره 5، شماره 2 ، مهر 1393، صفحه 55-69

چکیده
  منطق طریق اولایی نوع خاصی از منطق صوری است که استدلال‌های آن، برخلاف منطق ارسطویی متعارف، دارای چهار حد است که به واسطة آن‌ها پس از مقایسة دو شخص، چیز یا کار با هم، حکم یکی به دیگری نیز نسبت داده می‌شود و یا از آن سلب می‌شود. این منطق را می‌توان، به ‌رغم باور آوی سیون، به‌وفور در آیات قرآن یافت؛ تا آن‌جا که می‌توان این صورت از منطق ...  بیشتر

منطق ربط نزد شمس‌الدین سمرقندی

اسدالله فلاحی

دوره 5، شماره 2 ، مهر 1393، صفحه 71-103

چکیده
  شمس‌الدین سمرقندی از منطق‌دانان قرن هفتم، در بحث قیاس شرطی دیدگاهی نو در برابر ابن‌سینا پیش ‌نهاده است. از نظر ابن‌سینا، قیاس شرطی دقیقاً مانند قیاس حملی است و در‌نتیجه، 19 ضرب منتج دارد؛ اما سمرقندی این همانندی را نمی‌پذیرد و فقط 7 ضرب از قیاس شرطی را معتبر می‌داند. او در بیان شرایط انتاج فقط شرایط کیفیت را بیان می‌کند و به شرایط ...  بیشتر

تولید معنا از قراردادهای سمانتیکی طبق مدل شعاعی

هومن محمد قربانیان

دوره 5، شماره 2 ، مهر 1393، صفحه 105-123

چکیده
  قراردادهای سمانتیکی، یعنی اصولی که سازنده‌‌های اصلی معنای کلمات هستند، برای کلمات گوناگون به شکل‌های متفاوتی ظاهر می‌‌شوند، و نظریة کریپکی مدل بسیار مناسبی است که نحوة ظهور این قراردادها را مشخص می‌‌‌کند. قراردادهای معنایی یکی از کاربردهای کلمه هستند که در سیستم باورهای زبانی کاربران زبان برجسته شده باشند. با قبول سمانتیک ...  بیشتر

مسئلة «هست و باید» و پارادوکس پرایور

لطف‌الله نبوی؛ زینت آیت‌اللهی؛ محمد سعیدی‌مهر؛ محسن جوادی

دوره 5، شماره 2 ، مهر 1393، صفحه 125-145

چکیده
  به علت برخی ویژگی‌های منطق سنتی ارسطویی، عدم ارتباط منطقی میان جملات از نوع «هست» و جملات از نوع «باید» بدیهی به‌ نظر می‌رسد. اما منطق جدید فاقد چنین ویژگی‌هایی است؛ پرایور با تکیه بر این نکته طرف‌داران شکاف منطقی «هست» و «باید» را با یک پارادوکس مواجه می‌کند. در این مقاله ابتدا پارادوکس پرایور و برخی پاسخ‌های ...  بیشتر