مطالعات تطبیقی در منطق
افلاطون صادقی
چکیده
علم منطق با پیشینهای به عمر تفکر بشریت، بوسیلة اندیشمند یونانی ارسطو (322-384 ق.م) تدوین شد و شارحان اولیه او آن را در نه بخش و تحت عنوان «ارگانون» درآوردند. این اثر در صدر اسلام توسط مسحیان سریانی به تدریج به زبان عربی ترجمه شد. کندی، فارابی و بویژه ابن سینا منطق نه بخشی ارسطویی را با دلیل منطقی به دو بخش تبدیل نموده، با تغییر جایگاه ...
بیشتر
علم منطق با پیشینهای به عمر تفکر بشریت، بوسیلة اندیشمند یونانی ارسطو (322-384 ق.م) تدوین شد و شارحان اولیه او آن را در نه بخش و تحت عنوان «ارگانون» درآوردند. این اثر در صدر اسلام توسط مسحیان سریانی به تدریج به زبان عربی ترجمه شد. کندی، فارابی و بویژه ابن سینا منطق نه بخشی ارسطویی را با دلیل منطقی به دو بخش تبدیل نموده، با تغییر جایگاه ابواب و مطالب منطق بر اساس دلایل علمی، افزایش و تحولات مباحث مربوط به بخش مقولات، قضایا، نقیض و عکس قضایا، و دهها مورد دیگر تحولی بنیادی در منطق ایجاد نمودند. غزالی در تدوین منطق خود به دو بخشی از پیروان ابن سینا است، اما او در اصل یک متکلم و یک فقیه اسلامی است و با این نگرش به منطق روی میآورد. او در تعامل بین منطق ارسطویی و فقه و اصول اسلامی، منطقی با الفاظ، مفاهیم، و مثالهای کاربردی علوم اسلامی واصول فقهی با استدلالی کردن اصول فقهی بویژه قیاس فقهی ارائه میکند. آثار منطقی و اصولی غرالی متفاوت با ّثار گذشتگان است، زیرا علاوه بر استفاده از واژههای مطرح در علوم اسلامی که مفاهیم منطقی را تغییر می دهد، قیاس و استدلال را اساس منطق میداند و به استخراج قیاس از قرآن پرداخته و استدلال را به عنوان تنها وسیله فهم قرآن معرفی میکند. این مقاله درصدد است تا با روش توصیفی-تحلیلی به تشریح این تعامل بپردازد.
سیدهزهرا موسوی؛ مهناز امیرخانی
دوره 3، شماره 1 ، فروردین 1391، ، صفحه 137-148
چکیده
این مقاله از زاویهای تاریخی به بحث پیرامون «نسب اربع» یا رابطة میان مفاهیم کلی میپردازد. منطقدانان بزرگ پیش ـ ابن سینایی نظیر ارسطو و فارابی و همچنین شیخالرئیس ابوعلی سینا به موضوع «نسبتهای چهارگانه» بین مفاهیم کلی از حیث صدق و انطباق تفطنی نداشتهاند. غزالی نخستین فیلسوفی است که این موضوع را در ...
بیشتر
این مقاله از زاویهای تاریخی به بحث پیرامون «نسب اربع» یا رابطة میان مفاهیم کلی میپردازد. منطقدانان بزرگ پیش ـ ابن سینایی نظیر ارسطو و فارابی و همچنین شیخالرئیس ابوعلی سینا به موضوع «نسبتهای چهارگانه» بین مفاهیم کلی از حیث صدق و انطباق تفطنی نداشتهاند. غزالی نخستین فیلسوفی است که این موضوع را در چهار نسبت به حصر عقلی، و بدون ذکر رابطة تباین مطرح میکند. افضلالدین خونجی و سراجالدین ارموی به تبعیت از خونجی، نخستین منطقدانان پس از غزالی هستند که موضوع نسبتهای چهارگانه به شکل کنونی آن و نیز نسبت بین نقایض آنها را تبیین کردهاند.