نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار رشته فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه بیرجند
2 دانشجوی ارشد ، فلسفه و کلام اسلامی
چکیده
ارسطو با معرفی سه شکل از قیاس اقترانی آغازگر مباحث پردامنه‌ای در این حوزه شده است. شکل چهارم بعدها به اشکال قیاس اقترانی اضافه شد. در سه قسم اول قیاس اقترانی اختلاف‌نظری دیده نمی‌شود بحث بر سر شکل چهارم قیاس و شرایط انتاج آن می‌باشد. در شکل چهارم قیاس سه اختلاف عمده دیده می‌شود: 1- جایگاه شکل چهار 2- شرایط انتاج 3- ضروب منتج. گروهی از متقدمان که منطق‌دانان قبل اثیر الدین ابهری را در بر می‌گیرد ( ابن صلاح همدانی تا افضل الدین خونجی) با شرایطی، پنج ضرب منتج را برای شکل چهار قائل‌اند و گروهی از متأخران که در برگیرنده برخی از منطق‌دانان بعد اثیر الدین ابهری می‌باشند با شرایط دیگری قائل به هشت ضرب منتج برای آن هستند. قابل ذکر است که اثیرالدین ابهری با شرایطی سه ضرب دیگر به ضروب منتج شکل چهار افزود و به مرور برخی منطق‌دانان(تفتازانی،حاج ملاهادی سبزواری و ..) بدون توجه به شرایط سه ضرب ارائه شده از سوی ابهری ، به‌طورکلی قائل به هشت ضرب منتج شدند.در این مجال به بررسی پیشینه شکل چهارم قیاس اقترانی و شرایط انتاج آن می‌پردازیم. ضمن اثبات درستی نظر متقدمان؛ به ریشه‌یابی نظر برخی از متأخرین پرداخته‌شده که مشخص می‌شود بدفهمی از عبارات اثیر الدین ابهری صورت گرفته و نظر وی در خصوص موجهات(مختلطات) به قیاس‌های غیرموجه(مطلقات) تسری داده‌شده است. در این پژوهش علاوه بر بیان روشن این خلط به چرایی این اشتباه نیز پرداخته شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The evaluation of Athir al-Din al-Abhari’s view on fourth figure of syllogism
نویسندگان [English]
- morteza mezginejad 1
- fatemeh Baghery nejad 2
1
2 postgraduate student
چکیده [English]
Aristotle commences controversial debate with introducing three figures of syllogism. Then, the fourth figure was added to syllogism. In contrast to the other three figures which have a few discuses, the fourth figure has a lot of discussion and disagreements about conclusion conditions. Three controversial difference can be seen in this figure: (1)The worth of it (2) The conclusion conditions (3) the valid types of fourth figure. Some logician Before Athir al-Din al-Abhari (from Ibn Salah Hamedani to Afzal al-Din Khaneji), which are called antecedents accepted five valid types of the fourth figure under specific conditions and some logicians after him accepted eight valid types. It is worth mentioning that Abhari in some circumstances added three valid types to the five accepted types of fourth figure. Some of logicians after him (Taftazani, Hajj Molla Hadi Sabzavari) accepted eight types without any attention to these circumstances. We investigate the background of the fourth figure and its conditions. After approving the primary idea, we concentrate on the rootes of this mistake and show that the misunderstanding about Abhari’s phrases was caused the expansion of his idea in modality syllogism to syllogism in general.
کلیدواژه‌ها [English]
- syllogism
- fourth figure
- Athir al-Din al-Abhari
- conclusion conditions
)