نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

• نسرین سراجی پور ¹
• الهه سادات آقاسیدیوسف ²

¹ دکتری فلسفه تطبیقی از دانشگاه علوم وتحقیقات

² کارشناسی ارشد فلسفه وحکمت اسلامی دانشگاه تهران

چکیده

ابن سینا با ابتکار قیاسات اقترانی شرطی، نقطه عطفی در منطق اسلامی پدید آورد. انتاج قیاس شرطی متصله مورد تایید همگان است اما در قیاس منفصله با مشکلات و اختلاف آراء مواجه می شویم. وی در آثار کثیر خود شرایط متعدّد و متفاوتی درتعیین اعتبار قیاسات اقترانی منفصله–منفصله ارائه کرد و قیاس حقیقیه–حقیقیه را نا معتبر دانست. خواجه نصیرالدین طوسی به تبعیت از ابن سینا نه تنها قیاس حقیقیه–حقیقیه بلکه قیاس اقترانی متشکل از دو مانعه الجمع را نامعتبر دانست، در حالی که منطق دانان معاصر او مانند افضل الدین خونجی و سراج الدین ارموی ضمن پذیرش برخی شرایط عمومی این نوع قیاس، قیاس اقترانی شرطی دو حقیقیه و دو مانعه الجمع را با شرایطی منتج دانستند. به نظر می رسد راه حل مشترکی که گره گشای اختلاف نظر میان ابن سینا و منطق دانان بعد از او در این مسئله است بازگرداندن مقدمات قیاس به متصله و سپس تبعیت از قوانین دو متصله در نتیجه و در نهایت تبدیل نتیجۀ متصله به منفصله است.

کلیدواژه‌ها

• "قیاس اقترانی شرطی"
• "قیاس منفصله–منفصله"
• "قیاس حقیقیه"
• "قیاس مانعه الجمع"
• "ابن سینا"

عنوان مقاله [English]

Determining the Truth-value of Alternative Syllogism According to Avicenna’s point of view and other muslim logicians

نویسندگان [English]

• Nasrin Seraji poor ¹
• Elaheh sadat Agha seyyed yusef ²

¹ Imam Sadeq University

² Tehran Univercity, Tehran

چکیده [English]

Avicenna's innovation on Conditional Categorical Syllogism is known as a turning point in Islamic logic. Conjunctive conditional syllogism is accepted as valid; but there are some problems and different opinions about Disjunctive syllogism. In his works, He mentions various conditions to determine the truth-value of Alternative syllogism and considers the Exclusive disjunctive syllogism as invalid. Following Avicenna's thoughts, Nasir al-din Tusi declares the Exclusive disjunctive syllogism invalid and holds that syllogism consists of two disjunctive propositions that are not valid either. Agreeing with some of the general conditions of the syllogism, other contemporary logicians namely Afzal al-din Khunaji and Siraj al-din Ormavai declares the two types as valid. It seems that the only way to solve the disagreement between the logicians on this issue is to change premises into the conjunctive syllogism and then follow the rules of conjunctive and finally reach the conclusion through changing Conjunctive into Disjunctive Syllogism.

کلیدواژه‌ها [English]

• "Conditional Categorical Syllogism"
• "Alternative denial"
• "Exclusive disjunctive proposition"
• "Disjunctive proposition"
• "Avicenna"